Gaswolken 'voeding'
voor melkwegstelsel

Rondom ons melkwegstelsel bewegen zich honderden gaswolken. Hoe zijn ze daar gekomen en wat doen ze? Op die vraag denkt een groep onderzoekers van de Groningse universiteit een belangrijk deelantwoord te hebben gevonden.

De zogenaamde hogesnelheidswolken (HVC's) zijn in 1963 door de Nederlandse sterrenkundige Oort ontdekt op de sterrenwacht in Dwingeloo. De beroemde astronoom veronderstelde dat de gaswolken –bij elkaar zo groot als de inhoud van de zon– met een hoge snelheid –hij berekende 160 kilometer per seconde– van buitenaf ons sterrenstelsel binnenkomen. Ze zouden het verlies aan gas dat door de vorming van nieuwe sterren optreedt, compenseren. Andere wetenschappers denken echter dat de wolken restanten zijn van ontplofte sterren. De oorsprong ligt in dat geval dus veel dichterbij, binnen ons sterrenstelsel.

De Groningse wetenschappers hebben onder leiding van hoogleraar R. van Woerden ontdekt dat de langst bekende hogesnelheidswolk –het door Oort ontdekte Complex A– niet verder dan tussen de 13.000 en 33.000 lichtjaren van de aarde ligt. Ze kwamen tot die conclusie na waarnemingen met de Hubble-ruimtetelescoop en metingen met de in Utrecht gebouwde Echelle Spectrograaf, die opgesteld staat in het observatorium van La Palma. De Groningse wetenschappers denken net als Oort dat de HVC's inderdaad ons melkwegstelsel binnenkomen als 'voeding'.

Van Woerdens team onderzoekt nu verder de samenstelling van het gas waar de wolken uit bestaan. De Groningers zijn vooral geïnteresseerd in het methaangehalte, omdat dat een indicatie kan geven van de ouderdom van het gas. Ook wil de groep de samenstelling van HVC's gaan vergelijken. Niet alle wolken blijken dezelfde samenstelling te hebben.