Digitale Dom bestaat
uit 500.000 stukjes
Door W. G. Hulsman
Warm gregoriaans gezang, vrolijk gebeier van klokken, krachtig geloei van een tornado. De geschiedenis van de Utrechtse Domkerk klinkt indrukwekkend. En dat is ze ook. Iedere eigenaar van een cd-romspeler kan er nu getuige van zijn. ”Cd-Dom” geeft namelijk in beeld en geluid een realistisch overzicht van 1750 jaar geschiedenis van de bekendste toren en een van de bijzonderste bedehuizen van ons land. Tevens loopt in het Utrechtse museum Catharijneconvent de tentoonstelling ”De Dom digitaal”.
Wat begint als een klein kapelletje binnen de Romeinse nederzetting Castellum Trajectum, wordt een steeds grotere kerk en resulteert uiteindelijk in 1381 in een kathedraal. De aanduiding ”dom” is beter, want al eeuwenlang is Utrecht de thuisstad –domus is huis– van de Roomse bisschoppen in Nederland en tot de Reformatie is de kathedraal de hoofdkerk van het bisdom. De uitgevers van de cd-rom besteden bijzondere aandacht aan David van Bourgondië, die het bisdom naar zijn hoogtepunt stuwt.
Eeuwenlang beheerst de Dom het stadsaanzicht van Utrecht. Sinds 1644 gaapt er een groot gat tussen de toren en de kerk. In dat jaar verwoestte een tornado het slecht gebouwde schip van de kathedraal. Een plein bleef over. Herbouw was te duur.
Met de leerzame cd-rom zijn alle stadia waarin de Dom en haar directe omgeving verkeerden op het scherm op te roepen. De afzonderlijke gebouwen kan de gebruiker van het plein optillen, vergroten en rond laten draaien. Fraaie beelden.
Van Nassau
”Cd-Dom” geeft bij elke periode waardevolle achtergrondinformatie over de kerk, betrokken personen, kunstwerken en bijzondere gebeurtenissen. Een van de interessante toelichtingen gaat over graaf Jan van Nassau, broer van prins Willem van Oranje en een van de initiatiefnemers van de Unie van Utrecht in 1579. Zijn standbeeld staat nog altijd op het Domplein, voor het Academiegebouw.
De cd-rom besteedt relatief weinig aandacht aan de periode van de Nadere Reformatie. Toch een betekenisvolle tijd voor Utrecht met zijn universiteit, vele gereformeerde kerken en gezaghebbende professoren. Maar ja, de uitgave gaat in de eerste plaats over gebouwen.
De digitale exterieurs daarvan zijn bijzonder goed gereconstrueerd. Mooie lichtval en veel details. Wat voor de gebruiker een enkele muisklik is, betekent voor de programmeurs weken werken. Het ingewikkeldste dimensionale beeld van de Dom bestaat uit een half miljoen 'stukjes'. De tentoonstelling ”De Dom digitaal” laat zien hoe uit duizenden lijnen uiteindelijk een kerk ontstaat.
Deur dicht
En de interieurs? Regelmatig klop ik met het pijltje van mijn muis op de deur van de Dom, maar geen reactie. De grote deuren van de kathedraal en haar voorgangers blijven dicht. Jammer, ik had graag even binnen willen kijken, al was het maar in een van de vele modellen geweest. Dat had ”Cd-Dom” iets extra's gegeven.
De tentoonstelling ”De Dom digitaal” in het kerkhistorische museum Catharijneconvent –5 minuten lopen vanaf de hoogste kerktoren– probeert dit gemis met (opengewerkte) maquettes en metershoge tekeningen te compenseren. Foto's, tekeningen en schilderijen laten de bezoeker ruiken aan hoe het was in en om de Dom.
Op de cd-rom staat wel een aantal panoramafoto's waarmee de kerk in haar huidige toestand vanbinnen en vanbuiten te zien is.
De werkelijkheid blijft het echter winnen. Daarom kan ik het niet laten na het bezoek aan het convent nog even over het Domplein te lopen en door de echte Dom te dwalen. Ik probeer me in te denken hoe de kerk er voor het instorten van het schip in 1644 moet hebben uitgezien. Nog majestueuzer.
N.a.v. ”Cd-Dom, Domplein in Utrecht van 250 tot heden”; uitg. Spectrum Electronic Publishing, Utrecht; ISBN 90 5344 0585.
Systeemeisen: Pentium pc en Windows 95 of hoger, of Power Macintosh, 16 Mb RAM; ƒ 49,90.
De tentoonstelling ”De Dom digitaal” loopt tot en met 3 juli in het Catharijneconvent, Nieuwegracht 63 in Utrecht; di.-za. 10.00-17.00 uur.
