Wetenschap 23 maart 1999

Nieuwe methode weging
kleinste deeltjes

CHEMNITZ – Wetenschappers van de Technische Universiteit van Chemnitz in Duitsland hebben een nieuwe methode ontwikkeld om met ongekende precisie ook de kleinste deeltjes te kunnen wegen.

Atomen kunnen zo worden gewogen, maar ook deeltjes tot een doorsnede van een-twintigduizendste millimeter en een massa van een-honderd-biljardste gram (0,000.000.000.000 1) gram.

Zo'n massa valt te vergelijken met de inhoud van twee borrelglaasjes van samen 50 milliliter op de watermassa van bij voorbeeld het Bodenmeer.

Bij de methode worden elektrisch geladen deeltjes gevangen in een soort ionenval en daar vastgehouden. Elk molecuul kan apart worden gewogen. De mogelijke afwijking bedraagt slechts 0,001 procent. Zo'n laag percentage is tot nu toe nergens in de wereld bereikt.

De nieuwe methode kan dienen om de massa van het kilogram nauwkeuriger te bepalen dan ooit. De in 1889 bepaalde massa van het oerkilo ligt nu in de vorm van een platinum-iridium cilinder onder twee glaskoepels in het Internationale Bureau voor Maten en Gewichten in Sèvres bij Parijs.

Maar dat blijft een kwetsbare oplossing. Die kan nu vervangen worden door de eenheid van massa aan een natuurconstante te koppelen, zoals reeds het geval is bij de tijdmeting en de meting van afstand.