Wat gaat er mis op 01-01-00?

Was het verkeerde zuinigheid, of gewoon gemakzucht? Toen computerprogrammeurs in de jaren '60 de eerste programma's bouwden, deden ze hetzelfde als iemand die bij de huisarts zijn geboortedatum opgeeft: 28-05-32 in plaats van 28-05-1932. Wat heeft het voor zin om die '19' te vermelden? Een bedrijf met 1000 klanten spaart daarmee 2000 cijfers uit. Indertijd een factor van belang.

De gevolgen van die zuinigheid zijn nu funest. Wat doet de computer na 31-12-99? De volgende dag is het 01-01-00. Niet zo erg voor iemand die een brief typt op zijn pc. Wel vervelend voor een bedrijf dat eind januari 2000 kijkt of de rekeningen voldaan zijn. De betaling van 5 januari '00 is geen probleem. Die van 27 december '99 herkent het systeem niet: '99, da's nog ver weg. Ook lastig is het bij de sociale dienst, die berekent dat een aow-gerechtigde uit 1932 nu 00 - 32 = -32 jaar oud is, in plaats van 2000 - 1932 = 68 jaar. Nog erger: een hart/longmachine constateert dat de laatste onderhoudsbeurt 99 jaar geleden verricht is, en mag daarom niet meer functioneren. Of een kerncentrale die...

Maar zo'n knullig probleem los je toch gewoon even op? Een kwestie van een paar computerprogramma's aanpassen? Dat valt vies tegen. Voor een standaard tekstverwerker is er weinig aan de hand; de problemen van een bank, een telefooncentrale, een energiebedrijf of een luchthaven zijn echter nauwelijks te overzien. Voor dit soort bedrijven zijn computers onmisbaar en meestal gaat het om zeer uitgebreide systemen. KPN schat de schade voor haar bedrijf op 300 miljoen gulden, de gemeente Amsterdam is een soortgelijk bedrag kwijt. In totaal moeten er, alleen al in Nederland, miljarden programmaregels worden aangepast: naar schatting zo'n 20.000 manjaren werk à raison van minstens 20 miljard gulden; om aan het eind van de klus te constateren dat je even ver bent als eerst, maar dat je nu de overgang naar het jaar 2000 aankunt.

Alles op tijd oplossen lukt niet meer. Dus is er, behalve de schade, ook de sores. En zelfs sterfgevallen zijn niet uitgesloten: Britse onderzoekers becijferden dat het uitvallen van 10 procent van de medische apparatuur 600 tot 1500 doden zou kosten. In Nederland is het juist de zorgsector die het meest achterloopt. Uit een inventarisatie bij ziekenhuizen blijkt dat ongeveer 9 procent van de vitale medische apparatuur inderdaad een millenniumprobleem heeft.

En dan te bedenken dat er nog steeds bedrijven en organisaties zijn die nog niet eens over het probleem nagedacht hebben, zelfs in de zorgsector. De verkeerde zuinigheid van toen is haast onvergeeflijk, die van nu nog minder.