Veel pc's hebben
'millenniumbeurt' nodig

Hoezo millenniumprobleem? “Millenniumprobleem opgelost in femtoseconden”, kopte het Chemisch Weekblad eerder dit jaar. Het kwam erop neer dat Nederlandse onderzoekers een cd-rom met een millenniumchecker hadden ontwikkeld. Het schijfje bekijkt tijdens de overgang naar 2000 in een paar biljoensten van een seconde of alles probleemloos verloopt. Zo niet, dan past het programma onmiddellijk de datum aan. „Vanaf woensdag aanstaande is een demo-versie verkrijgbaar”, meldde het Chemisch Weekblad.

„Woensdag aanstaande” was 1 april; 'dé millenniumoplossing' was een goed gevonden 1-aprilgrap. Het is ook niet zo slim om te wachten tot 31 december 1999 om te kijken of de pc de overgang naar 2000 overleeft. Nú testen is beter, met een reisje naar de toekomst. Simpel gezegd: de datum instellen op 31 december 1999, de klok op één voor twaalf en afwachten wat er gebeurt bij de overgang naar 1 januari 2000. Of er maatregelen nodig zijn als zich problemen voordoen, hangt een beetje af van het gebruik van de computer. Een pc die alleen dienstdoet als spelletjeskast of typemachine heeft geen 'geneesmiddelen' nodig. Maar op het moment dat er met programma's wordt gewerkt waar de datum van belang is –bijvoorbeeld financiële administraties– of als een computer communiceert met andere pc's –ook als dat gebeurt via diskettes– is ingrijpen wel gewenst.

Klok
In de computer zitten zes onderdelen die datumgevoelig kunnen zijn: de systeemklok, het basic input/output system (BIOS), het besturingssysteem, softwarepakketten, documenten en gegevensbestanden. Op het moederbord van de pc zit een klok die de tijd bijhoudt, ook als de computer is uitgeschakeld. Alle onderdelen en programma's van de computer vertrouwen op de datum en tijd van deze “Real Time Clock” (RTC). Op Internet zijn tal van programma's verkrijgbaar om de RTC te testen. Ook zijn er testprogramma's te koop op cd-rom. Gelukkig hoeft er nog geen man overboord te zijn als de RTC bij de millenniumovergang denkt dat het 1 januari 1900 is. Moderne computers kunnen onjuiste tijdinformatie van de RTC corrigeren.

Dat doet de BIOS, een belangrijk onderdeel van de computer, dat basisinformatie bevat over de indeling van de pc en die bij het opstarten doorgeeft aan het werkgeheugen. Voor datum en tijd gebruikt de BIOS gegevens uit de RTC. Hij rekent vanaf 1980, zodat de laatste dag in 1999 voor de BIOS 19 jaar, 11 maanden en 31 dagen na 1980 is. Als de klok van een wat oudere pc nieuwjaarsdag 2000 herkent als 1 januari 1900, denkt de BIOS dat het 1 januari 1980 is.

Er zit voor die computers niets anders op dan de BIOS te (laten) vervangen. Een lastig karwei, waar de beginnende computeraar zich niet aan moet wagen. De meeste nieuwe computers met een Pentium-processor hebben een zogenoemde Flash-BIOS, met als groot voordeel dat de inhoud kan worden overschreven. Als er een millenniumprobleem wordt vastgesteld, hoeft de schroevendraaier er niet aan te pas te komen. Hulpprogramma's met een nieuwe versie van de BIOS zijn onder meer op Internet verkrijgbaar.

Schoonheidsfoutjes
Als het apparaat zélf klaar is voor 2000, moet het besturingssysteem geen roet in het eten gooien. Windows 95 en Windows 98 zullen niet veel problemen geven; ze zijn op wat schoonheidsfoutjes na millenniumbestendig. Ook voor MsDos en Windows 3.xx garandeert Microsoft ondersteuning.

Een andere factor die problemen kan geven, vormen de softwarepakketten. Spreadsheet-programma's, database-programma's en boekhoudpakketten kunnen problemen opleveren omdat zij veelvuldig gebruikmaken van jaartallen. Invoeren van een viercijferig jaartal kan in nieuwere versies van spreadsheet-programma's problemen voorkomen. Ook tekstverwerkers die automatisch de datum boven brieven en faxen zetten, kunnen in de war raken. De softwarebedrijven zijn druk bezig met de millenniumproblematiek, dus de kans is groot dat er inmiddels een update of nieuwe versie van die programma's verkrijgbaar is. Zelfs met een nieuw computerprogramma zijn problemen niet uitgesloten wanneer je documenten of gegevensbestanden gebruikt die foutieve datumaanduidingen bevatten.

Wat opvalt, is dat vrijwel alle hardwarefabrikanten en softwarebedrijven hun reparatiekits via Internet beschikbaar stellen. Dat is lastig voor mensen zonder Internet-aansluiting. Zij kunnen het beste contact opnemen met de leverancier.

Mede n.a.v. “Een millenniumprobleem in mijn pc. Oplossingen voor de pc-gebruiker thuis en op het werk”. Dit 13 pagina's tellende boekje is te bestellen bij het Millennium Platform, tel 0800-9992000.