Genenkaart worm ontrafeld

Britse en Amerikaanse wetenschappers zijn erin geslaagd alle 19.099 genen van het aaltje Caenorhabditis elegans in kaart te brengen. Het is het eerste dier waarvan het volledige genoom bekend is. Aan het complete project is ongeveer 15 jaar gewerkt. Meer dan 200 laboratoria over de hele wereld werken met het wormpje. De wetenschappers verwachten dat de resultaten ook grote betekenis zullen hebben voor de medische wetenschap.

Het aaltje behoort tot de dieren waarover het meest bekend is in de biologie. Het dier is ongeveer 1 millimeter lang, zit in de grond en leeft van bacteriën. De korte generatieduur, 3,5 dag, en het grote aantal nakomelingen, 200 tot 300 eieren, maakt het dier zo interessant als modeldier, net als het fruitvliegje en de muis. Biologen weten precies hoeveel cellen het dier heeft (971 in het mannetje) en nu is ook de volgorde van de genetische bouwstenen bekend. Dat was al eerder gelukt voor virussen, bacteriën en gist, maar niet voor een dier, dat genetisch veel dichter bij de mens staat.

„Wat in een worm zit, zit ook in een mens. We kunnen nu analyseren waar bij mensen de genen zitten, hoe ze werken en hoe en wanneer het fout gaat”, aldus Robert Horvitz, genetisch deskundige aan het technologisch instituut van Massachusetts. Ongeveer 40 procent van de genen van de worm komt ook voor in de mens. Het in kaart brengen van de genen betekent niet dat nu ook de functie van al die genen bekend is.

Het instituut dat werkte aan het genoom van C. elegans, het Sanger Centre in Cambridge, speelt ook een rol in het Human Genome Project, een project om het complete menselijke genoom –in totaal 100.000 genen– te ontrafelen. Het Sanger Centre zal ongeveer eenderde daarvan voor z'n rekening nemen. Het project moet in 2003 afgerond zijn.