Roofridders op cd-rom

”Knights and Merchants”, ridders en kooplieden, lijkt op het eerste gezicht niet te bieden wat de doos vertelt. „Jouw koninkrijk is ernstig in gevaar! Alleen door de steun van jou, commandant van de koninklijke garde, kan de koning aan de macht blijven. Bewapen jouw manschappen tot de tanden toe en val aan!” Dit soort krijgshaftige taal is schering en inslag bij computerspelletjes.

Toch ziet dit spel er vreedzamer uit dan de tekst doet vermoeden. De speler moet, in een middeleeuwse omgeving, een nederzetting bouwen en daar komt aardig wat economisch inzicht bij kijken. Eerste vereiste zijn een schoolgebouw, om arbeiders op te leiden, en een herberg om ze te voeden. Maar dan zijn er ook een boerderij, een molen, een kolenmijn nodig. Al die 25 gebouwen hebben met elkaar te maken: de varkensfokker levert vlees aan de slagerij, de worsten gaan naar de herberg, de huiden naar de leerlooierij om er harnassen van te maken.

Om de varkens te voeren, heb je meel nodig van de molen, het koren komt van de boerderij en de stal moet gebouwd worden van hout uit de houtzagerij en stenen uit de steengroeve. Al die arbeiders moeten eerst naar school, maar dat kost goud. En die gouddelvers hebben weer worsten nodig.

Was het daarbij gebleven, dan was “Knights and Merchants” een aanbevelenswaardig economisch strategiespel. De makers ontkwamen er echter niet aan ook in dit spel een dosis geweld in te bouwen. Vijandelijke legers gaan elkaar te lijf. Weliswaar zijn de poppetjes maar een enkele centimeter hoog en gaan er geen bloedspetters over het scherm, maar het geweldsgehalte is duidelijk hoger dan dat van een spelletjes stratego of schaken.

Kroonjuwelen
Dat is zeker niet het geval met de educatieve uitgaven van A. W. Bruna Multimedia. Bij deze uitgeverij zijn tientallen cd-roms verschenen voor alle leeftijdklassen. Een van de best verkochte titels is “De jacht op de gestolen kroonjuwelen”. De speler verandert in een detective die speurt naar een stel juwelen, verspreid over Europa. Aan de hand van allerlei tips –de voetbalclub heet FC Skopje, de munteenheid is de dinar, de vorm van het land is vierkant– moet hij of zij achterhalen in welk land de juwelen verstopt zijn. Voor sommige landen is dat makkelijk, maar vooral Oost-Europa is niet eenvoudig. Leuk en leerzaam, vooral als je geld moet wisselen, kiezen tussen vervoermiddelen, plaatselijke gerechten moet opzoeken en e-mailtjes moet schrijven naar de commandant.

Een tweede topper van Bruna is “De jacht door de eeuwen”. Hier ligt de nadruk meer op geschiedenis, de detective moet kleitabletten opsporen die in verschillende tijdperken verstopt zijn. Het idee van de cd-rom is aardig, maar het is jammer dat de geesten- en godenwereld zo nadrukkelijk een rol speelt in het verhaal.

In januari volgend jaar verwacht Bruna een derde titel uit te brengen: “De zaak van de zwarte tulp”, waar de speurder op pad moet door Nederland, op zoek naar een wereldberoemde zwarte tulp.

Een andere titel is vooral geschikt voor de wat oudere pc, vanaf een 386-processor. “Werk in uitvoering” is een reeks simulatieprogramma's waarin de speler de plaats inneemt van een manager in een zuivelfabriek, de kapitein die een containerschip de Rotterdamse haven inloodst, of iemand die een aardgasveld wil aanboren. Het zijn wat oudere spelletjes, maar ze blijven leerzaam.

Tafelpuzzel
Erg succesvol is de serie Edurom, ook van Bruna. Inmiddels zijn van deze serie twintig schijven verschenen, voor verschillende groepen in het basisonderwijs en afgestemd op de kerndoelen. Ze kosten slechts twee tientjes en er zijn al 100.000 stuks verkocht. De opzet van de programma's is speels, maar dat gaat niet ten koste van het educatieve element zoals dat vaak voorkomt in dit soort software.

Om maar een paar voorbeelden te noemen: in “Tafeltrainer” leer je tafels met een fotopuzzel, elke opgeloste som onthult een stukje van een foto. Bij “Topografie” moet de leerling een schuifpuzzel van een landkaart repareren. “Het Kabinet” is de enige titel voor het voortgezet onderwijs. Alle ministers staan samen met de Koningin op de stoep, maar hun hoofden liggen op de stoep; het blijkt lastig om het goede hoofd boven het juiste colbert te plakken, zelfs al weet je de naam van het departement. Ook de bijbehorende quiz is bepaald niet makkelijk.

Behalve Bruna zijn er nog diverse uitgeverijen met educatieve software. TLC Domus brengt onder het label Softkey goedkope software op de markt. Voor de 12-plussers zijn “Leonardo de Uitvinder”, “Ontdekkingsreizigers” en “Het Amazone spoor” aanraders, zeker nu deze titels voor 25 gulden te koop zijn. Het onlangs afgeprijsde “Lego Eiland” is bedoeld voor de jongere generatie, maar hier zal de Engelse taal een barrière vormen.

N.a.v. “Knights and Merchants”; uitg. Topware Interactive, Oldenzaal. Prijs: ƒ 79,95.

”De jacht op de gestolen kroonjuwelen”, “De jacht door de eeuwen”, “Werk in uitvoering”; uitg. A. W. Bruna Multimedia, Utrecht. Prijzen respectievelijk: ƒ 39,90; ƒ 49,90 en ƒ 34,90. De Edurom-serie kost ƒ 19,95 per stuk.

”Leonardo de Uitvinder”, “Ontdekkingsreizigers”, “Het Amazone spoor”; uitg. Softkey, Amsterdam. Prijs: ƒ 24,95.

”Lego Eiland”; uitg. Lego Mindscape, Breda. Prijs: ƒ 19,95.