Wetenschap

Goede bijbelsoftware voor een zacht prijsje

Laserstraal tast Statenvertaling af

Door S. M. de Bruijn
Leent de Bijbel zich voor een multimediaproduct? Veel uitgevers van statenbijbels vonden van wel, en ze verluchtten hun tekst met houtsnedes of kopergravures. In 1847 verscheen zo'n uitgave, die niet alleen de bijbeltekst bevatte, maar ook honderden prenten en wat encyclopedische informatie. Vorige week verscheen de tweede druk. Nu op cd-rom, af te tasten met een laserstraal.

De digitale versie van de Prentenbijbel is gemaakt door een hobbyist die voor een betaalbare prijs leerzame en nuttige computerprogramma's voor het gezin wil maken. Dat het amateursoftware betreft, is nauwelijks aan het schijfje te zien; diverse commerciële producten moeten het hiertegen afleggen.

Ook de prijs is aantrekkelijk gebleven: drie tientjes. Dat ging niet ten koste van de kwaliteit: de Prentenbijbel biedt veel meer informatie dan een andere goedkope bijbel-cd-rom die afgelopen zomer verscheen, de Beeldschermbijbel van uitgeverij Medema. Tussen de tekst staan in totaal 550 prenten, afkomstig uit een in 1848 uitgegeven Bijbel met houtgravures. Elk van de plaatjes is te vergroten en –na wat kunstgrepen– bruikbaar in andere programma's. Daarnaast bevat de cd-rom een uitvoerige toelichting op de geschiedenis van houtsnedes en kopergravures, inclusief een beschrijving van de verschillende kunstenaars. De kwaliteit van de prenten is wisselend, het zijn niet allemaal Rembrandts, er zitten bijvoorbeeld heel wat reproducties van Rubens in.

Verder bevat de cd-rom de betekenis van meer dan 1000 Hebreeuwse en Griekse namen, een stamboomprogramma waarmee de familierelatie tussen 2000 bijbelse personen te achterhalen is en een memoryspel met bijbelse plaatjes.

Psalmbijbel
Ook uitgeverij Oosterbaan & Le Cointre bracht vorige week een goedkope variant van haar bijbelsoftware op de markt. De Psalmbijbel heet zo omdat naast de bijbeltekst ook de psalmen, gezangen, de Heidelbergse Catechismus, de Nederlandse Geloofsbelijdenis, de Dordtse Leerregels en de geloofsbelijdenis van Nicea opgenomen zijn; die van Athanasius ontbreekt vreemd genoeg. De honderden verwijsteksten in de verschillende belijdenisgeschriften zijn als hyperlinks opgenomen.

Beide cd-roms bevatten de berijmde psalmen en bovendien is het mogelijk de melodie ervan te beluisteren. De Psalmbijbel van Oosterbaan bevat ook het bijbehorende notenschrift. De auteur van de Prentenbijbel is bij het recensie-exemplaar vergeten de twaalf gezangen op te nemen, maar belooft bij navraag die aan het definitieve product toe te voegen.

Zoeken
Een van de belangrijke functies bij bijbelsoftware is die van een concordantie. De zoeksystemen van de twee cd-roms verschillen nogal. De Psalmbijbel heeft een overzichtelijke zoekfunctie die gebruikmaakt van de bekende koppelwoorden and, or, not en near. De Prentenbijbel maakt gebruik van een zoekfunctie die Microsoft heeft gebouwd voor de Windows-Help-bestanden. Dat biedt extra mogelijkheden, bijvoorbeeld het zoeken op de laatste drie letters van een woord. Beide zoeksystemen zijn beduidend beter dan die van Medema's Beeldschermbijbel, al valt bij beide nog wat te verbeteren. Een van de oudste bijbelprogramma's, Sola Scriptura, heeft een zoekfunctie die bij alle vindplaatsen de complete teksten onder elkaar toont – dat werkt pas handig.

De cd-roms zijn eenvoudig in het gebruik en daarom geschikt voor een breed publiek. De melodie van de psalmen klinkt nogal blikkerig en wordt ritmisch gespeeld, maar is een aardig hulpmiddel voor kinderen die op maandagmorgen hun psalmversje niet mogen opzeggen maar moeten zingen. Leerkrachten of leiders van jeugdverenigingen kunnen hun nut doen met de illustraties van de Prentenbijbel, het notenschrift van de Psalmbijbel, de teksten uit de belijdenisgeschriften, want alles is eenvoudig te kopiëren naar de tekstverwerker. Wie meer wil, bijvoorbeeld de kanttekeningen of extra bijbelverklaringen raadplegen, is aangewezen op duurdere cd-roms, die bovendien minder gebruiksvriendelijk zijn.

”Prentenbijbel”, uitg. A2M, Ridderkerk. Systeemeisen: Windows 95, Pentium 75, 8 Mb werkgeheugen, 16-bits kleuren, 4-speed cd-romdrive, geluidskaart. Prijs: ƒ 30,-. De cd-rom is leverbaar via boekhandel Lindenberg in Rotterdam of door 30 gulden over te maken op giro 5220009 t.n.v. A. M. den Toom in Ridderkerk, met vermelding van “Prentenbijbel”.

”Psalmbijbel”, uitg. Oosterbaan & Le Cointre, Goes. Systeemeisen: Windows 95, Pentium 120, 35 Mb ruimte op de harde schijf, 16-bits kleuren, geluidskaart. Prijs: ƒ 25,-.