Robot helpt plantenonderzoeker

Nederland is sinds twee weken een “colony picker” rijker. Het Centrum voor Plantenveredelings- en Reproduktieonderzoek (CPRO) in Wageningen nam het apparaat onlangs in gebruik. De colony picker gaat de vervelende of saaie klusjes opknappen voor de onderzoekers. Bij instituten als het CPRO gaat het om duizenden handelingen, het lopendebandwerk in een laboratorium. De colony picker kan in een week tijd net zoveel handelingen verrichten als een geoefende onderzoeker in twee maanden.

Het apparaat dat nu is aangeschaft kan grote aantallen kolonies van bacteriën of gisten geautomatiseerd overenten. Vanuit de petrischaaltjes waarin de kolonies zijn opgegroeid, ent de picker deze over naar minireageerbuisjes om ze verder te onderzoeken.

Het apparaat speurt zelf de goede kolonies op. Het is hiervoor uitgerust met een videocamera en programmatuur voor beeldherkenning. De colony picker is zo te programmeren dat hij bijvoorbeeld alleen rode, blauwe, ronde, ovaalvormige, grote of kleine kolonies overzet, zo'n 1000 per uur. Onderzoekers kunnen het apparaat, door de grote betrouwbaarheid, ook “buiten kantooruren” inzetten.

Het CPRO gaat de colony picker onder andere gebruiken bij het isoleren van genen die verantwoordelijk zijn voor resistentie tegen schimmels, bacteriën en nematoden. Dit jaar hoopt zij, dankzij de inzet van de picker, 500.000 DNA-fragmenten van wilde aardappelplanten te onderzoeken op aanwezigheid van resistentiegenen. Per wilde soort moeten 100.000 bacteriekolonies geproduceerd worden. De kolonies kunnen alleen goed uitgroeien als ze op een speciaal medium in petrischalen worden opgekweekt. Voor verder onderzoek moeten alle 100.000 kolonies worden overgezet in reageerbuisjes. Dat zou voor één wilde soort neerkomen op vijf maanden werk voor één onderzoeker. De picker gaat dit werk in twee weken doen, waarbij elke ent exact gelijk is aan de vorige. Inzet van de picker komt dus zowel snelheid als kwaliteit van het onderzoek ten goede.