Wetenschap

Regenmeter

Een wolkje in de lucht hoeft nog geen regenbui te veroorzaken. De ene wolk bevat meer water dan de andere. Dat konden weersatellieten tot nu toe niet waarnemen. Regenverwachtingen werden voorspeld aan de hand van de hoeveelheid bewolking in combinatie met andere weerfactoren. Sinds kort is er een satelliet die wel kan zien hoeveel water er in een wolk zit, zo berichtte de New Scientist afgelopen week. De satelliet kan veel beter voorspellen of er regen zal gaan vallen.

De satelliet bevat een microgolfsensor, de AMSU-B (advanced microwave sounding unit). Het instrument kan de hoeveelheid water meten op verschillende hoogtes van de atmosfeer, zowel in als onder de wolken. Doordat het apparaat gebruikmaakt van microgolven, zijn de metingen onafhankelijk van de dichtheid van de bewolking. De huidige weersatellieten meten met licht en infraroodstralen, waarmee ze niet door de wolken heen kunnen kijken.

De afgelopen jaren zijn de computermodellen die de weerkundigen gebruiken sterk verbeterd. Een voorspelling is echter afhankelijk van de informatie die in de modellen wordt gestopt, aldus John Eyre van het Brits meteorologisch instituut. Vooral het gebrek aan kennis over de luchtvochtigheid onder wolken was een gemis.

De AMSU-B onderging uitgebreide testen in vacuüm tanks, waarbij de bestendigheid tegen trillingen en zonnestralen werd onderzocht. Ook vonden de eerste ijkingen van de luchtvochtigheidsmetingen plaats. In een later stadium worden de metingen van de satelliet met de AMSU-B vergeleken met metingen vanuit een vliegtuig.

Over ongeveer een maand zullen de weerkundigen van het Brits meteorologisch instituut gebruik kunnen maken van de metingen van de nieuwe sensor. Nog vijf maanden verder, na de uiteindelijke ijking van het apparaat, zullen de gegevens gebruikt worden in de computermodellen van het instituut.


Zonnebeving

Amerikaanse en Europese wetenschappers hebben voor de eerste keer een enorme beving op de zon ontdekt. De schokgolven schieten door het zonnestelsel en kunnen op aarde storingen veroorzaken in telecommunicatieapparatuur zoals mobiele telefoons.

De zonnebevingen hebben een kracht van ongeveer 11,9 op de schaal van Richter. Er komt 40.000 keer meer energie vrij dan bij de aardbeving die in 1906 San Francisco verwoestte, schrijven wetenschappers in het vakblad Nature dat donderdag verscheen. Ze baseren zich op onderzoek met een Amerikaans-Europees ruimtevaartuig.

Behalve storingen in telecommunicatieapparatuur en elektriciteitsvoorzieningen kan ook het weer op aarde gevolgen ondervinden en zouden satellieten rond de aarde kunnen uitvallen. Vanwege dit soort consequenties is het onderzoek van de zon de afgelopen tijd uitgebreid.


Warmtekrachtcentrale

Hooge Burch in Zwammerdam, een centrum voor mensen met een verstandelijke handicap, nam afgelopen vrijdag een nieuw energiesysteem in gebruik waarmee de instelling bijna 900.000 kubieke meter aardgas per jaar kan besparen. Het systeem bestaat uit een warmtekrachtcentrale voor de productie van warmte en elektriciteit, in combinatie met ondergrondse warmteopslag.

Warmtekrachtinstallaties zijn kleine elektriciteitscentrales waarvan de bij elektriciteitsproductie vrijkomende warmte nuttig gebruikt kan worden voor bijvoorbeeld verwarming van een gebouw. Industriële bedrijven, tuinders en instellingen zoals ziekenhuizen maken al veel gebruik van deze mini-elektriciteitscentrales.

Niet zelden gaat in de zomer een deel van de beschikbare warmte verloren, eenvoudig omdat er geen behoefte aan is. Het Bodegraafse ingenieursbueau DWA Installatie- en energieadvies heeft voor Hooge Burch een systeem ontwikkeld waarmee de warmtekrachtinstallatie ook in de zomer een maximaal rendement heeft. Om dat te bereiken, slaat het systeem de overtollige warmte op in het grondwater.

In de zomer pompt het systeem uit de zogenaamde koude bron grondwater met een lage temperatuur op. Dat gaat door de warmtewisselaar en krijgt daarin een temperatuur van 85 tot 90 graden Celsius, dankzij de overtollige warmte van de warmtekrachtinstallatie. Ongeveer 70 meter vanaf de koude bron verdwijnt het water via de warme bron naar een met water verzadigde zandlaag op 150 meter diepte. In de winter verloopt het proces in omgekeerde richting. Het water gaat via de warmtewisselaar naar de koude bron en staat daarbij de in de zomer opgenomen warmte af voor de verwarming van de gebouwen van de Hooge Burch.

Het is de verwachting dat de Hooge Burch de investering in vier tot vijf jaar terugverdient. De eerste ervaringen zijn positief. „Ondanks dat we in het eerste kwartaal van dit jaar nog niet optimaal gedraaid hebben, was de energierekening toch al 100.000 gulden lager dan in het verleden”, aldus een woordvoerder.