Kleinste transistor

Onderzoekers in Delft hebben een transistor gemaakt van één molecuul. Ze publiceerden hun vondst vorige week in het Britse wetenschappelijke tijdschrift Nature. Transistoren vormen de kleinste eenheden op microchips voor bijvoorbeeld geheugens en rekeneenheden in computers.

De wetenschappers maakten holle buisjes van koolstof met een doorsnede van 1 miljoenste millimeter (1 nanometer) en een lengte van 1 tienduizendste tot 1 duizendste millimeter. Vanwege hun dikte heten de moleculen nanobuizen.

De koolstofatomen in de buisjes zijn gerangschikt in zeshoeken, zoals in kippengaas. Als de zeshoeken in de lengterichting van de nanobuis achter elkaar zitten, geleidt het molecuul elektronen. Als het buisje iets gedraaid wordt, veranderen de elektrische eigenschappen en gedraagt het zich als een halfgeleider.

Voor de bouw van de transistor leggen de onderzoekers een nanobuisje over twee dunne platina-elektroden. Het geheel rust op een ondergrond van geoxideerd silicium, de derde elektrode. Het nanobuisje is licht gedraaid en zit dus in de halfgeleidervorm. Als er spanning op de twee platina-elektroden staat, loopt er een stroompje door het nanobuisje. Door spanning op de derde elektrode, de ondergrond, te zetten, is dit stroompje groter en kleiner te maken. Met het buisje kan dus geschakeld worden zoals bij een transistor. Daarmee lijkt een idee binnen handbereik gekomen dat voor het eerst in de jaren '70 werd gelanceerd: een elektronische schakelaar die uit slechts één molecuul bestaat.

Instamatic

Er komt definitief een einde aan het Instamatic-tijdperk. Op 31 december 1999 rolt de laatste Instamatic-film van de lopende band.

De productie van het handige cameraatje, dat vooral in de jaren '60 en '70 populair werd, was in de Verenigde Staten al sinds de jaren '80 stopgezet. In Latijns-Amerika werden sinds het begin van de jaren '90 geen camera's meer gemaakt. De films werden nog wel geproduceerd. Eastman Kodak Co. heeft vorige week woensdag echter aangekondigd een einde te maken aan de productie van de 126-filmcassettes.

De Instamatic was meteen na de introductie in 1963 een groot succes. Het simpele fototoestelletje was makkelijk in het gebruik en goedkoop. De laatste jaren was de verkoop van 126-films nog maar goed voor minder dan 1 procent van de totale filmverkoop van Kodak.

Marssonde

Tienduizenden kinderen over de hele wereld kunnen hun naam op een Amerikaanse Marssonde zetten. Dat heeft het Amerikaanse ruimtevaartbureau NASA meegedeeld.

Op 3 december wil de NASA de Mars Polar Lander lanceren, die dicht bij de zuidpool van de Rode Planeet moet gaan landen. De NASA geeft één miljoen kinderen de kans hun naam op een cd-rom te zetten die meevliegt in de sonde. Kinderen kunnen zich aanmelden via Internet. Het Mars-initiatief is een vervolg op een computerschijf die de Amerikaans-Europese sonde Cassini-Huygens naar de planeet Saturnus meevoert en waarop boodschappen van duizenden mensen staan.

Ruimte-explosie

Astronomen hebben in het sterrenbeeld Grote Beer de grootste explosie tot nu toe waargenomen. De gammastralingexplosie werd op 14 december gezien door Amerikaanse en Europese astronomen, onder wie Nederlandse wetenschappers.

Een of twee seconden gaf de reusachtige explosie van gammastralen bijna net zo veel energie af als alle andere sterren van het universum samen, zeiden astronomen van de Amerikaanse Columbia University vorige week in Washington. De waarneming is gedaan met het Italiaans-Nederlandse observatorium BeppoSax, dat is gespecialiseerd in het waarnemen van röntgenstraling.

De oorzaak van de plotseling opgetreden energie-uitbarsting is onbekend. Mogelijk was het een hypernova, een ongewoon grote ster die implodeerde en een roterend zwart gat werd.

De gammastraling-ontploffing wordt GRB971214 genoemd, naar de datum van waarneming. Een dergelijke explosie kan enkele milliseconden tot 100 seconden duren. De elektromagnetische gammastralen hebben een uiterst korte golf en een hoge energie. De explosie moet zich lange tijd geleden hebben voorgedaan, maar het licht doet er duizenden jaren over om de aarde te bereiken.

Scheepsverkeerstoren