Amerikaanse en Canadese astronomen hebben twee kleine manen rond de planeet Uranus ontdekt. Tot dusver waren vijftien manen bekend: vijf grote in de buurt van Uranus en tien kleine op een afstand van 49.580 tot 85.870 kilometer van de zevende planeet in het zonnestelsel.
De onderzoekers onder leiding van Brett Gladman van de universiteit van Toronto schrijven over hun ontdekking in het jongste nummer van het Britse wetenschappelijke tijdschrift Nature. De twee manen hebben een diameter van 60 en 120 kilometer. Hun onregelmatige baan en hun ongebruikelijke rode kleur doen de astronomen denken dat het om hemellichamen gaat die kort na het ontstaan van de planeten binnen het bereik van de zwaartekracht van Uranus zijn geraakt.
Warmste jaren
De jaren 1997, 1995 en 1990 waren de warmste op het noordelijk halfrond sinds de dagen van Christoffel Columbus, zeggen Amerikaanse onderzoekers in het tijdschrift Nature. Het lijkt erop dat de toenemende hoeveelheid broeikasgassen voor de temperatuurstijging verantwoordelijk is.
Aan de hand van jaarringen van bomen, de samenstelling van koraal en ijs en schriftelijke bronnen hebben onderzoekers, onder leiding van Michael Mann, hoogleraar geowetenschappen aan de universiteit van Massachusetts, de temperaturen sinds 1400 berekend. De jaren 1995 en 1997 waren de twee warmste. De gecombineerde temperaturen boven zee en boven land lagen in deze jaren 0,5 graad Celsius boven het gemiddelde voor de twintigste eeuw.
Behalve de temperatuur bekeken de onderzoekers drie verschijnselen die van invloed zijn op het klimaat: variatie in helderheid van de zon, vulkanische activiteit en de aanwezigheid van kooldioxide. Terwijl de helderheid van het zonlicht en vulkanische activiteit in het verleden veel invloed hadden, blijkt de laatste paar decennia kooldioxide meer invloed te krijgen.
Beschermd Amazonewoud
Brazilië gaat driemaal zo veel bossen in het Amazoneregenwoud beschermen als nu het geval is. Nog voor de eeuwwisseling krijgt in totaal 25 miljoen hectare bos in Brazilië wettelijke bescherming. President Cardoso heeft dit vorige week toegezegd aan de Wereldbank en het Wereldnatuurfonds (WNF).
Het WNF spreekt van „een formidabele stap” voor het Amazonegebied. Het gebied herbergt de belangrijkste tropische leefgebieden ter wereld. Naar schatting 10 procent van alle planten- en diersoorten vindt er een veilig onderkomen.
De Wereldbank en het WNF willen dat voor het jaar 2005 50 miljoen hectare bos dat nu nog onbeschermd is, een beschermde status krijgt. Onafhankelijke partijen moeten daarnaast 200 miljoen hectare bos dat wordt gebruikt voor productie, duurzaam beheren en controleren. Om dit te bereiken zijn de Wereldbank en het WNF een alliantie aangegaan.
Ratten lachen
Amerikaanse wetenschappers hebben bij ratten die werden gekieteld, een soort lach waargenomen. Tot nu toe dacht men dat alleen nauw aan de mens verwante dieren, met name chimpansees, konden lachen.
De rattenlach –een serie hoge fluittonen– is voor het menselijke oor niet hoorbaar, aldus een publicatie in het Britse populair wetenschappelijk tijdschrift New Scientist.
Koraalrif sterft af
Een kwart van het dicht bij de kust gelegen koraal in het Australische Groot Barrièrerif sterft af. Dat heeft Craig Sambell, woordvoerder van het nationale park waaronder het rif valt, vorige week gezegd.
De verbleking van het koraal, dat de sterfte aankondigt, is nog nooit zo sterk geweest, zei Sambell. De verbleking treedt op wanneer het koraal als gevolg van een te hoge watertemperatuur de algen afstoot die voor de voedselvoorziening zorgen. De algen geven het rif ook de kenmerkende kleuren.
Volgens de woordvoerder is het rif inmiddels over een lengte van 1800 kilometer verbleekt. Hij zei te verwachten dat sommige oudere delen van het rif vijftig tot honderd jaar nodig zullen hebben om te herstellen. Deskundigen van het park hebben niet vast kunnen stellen of de verbleking het gevolg is van El Niño, de warme zeestroom in de Stille Oceaan. Australië heeft een warme zomer achter de rug, waardoor de watertemperatuur is opgelopen tot 32 graden, 5 graden boven normaal.
Twee verder uit de kust gelegen koraalriffen zijn nog gezond, zodat het nationale park geen terugval van het toerisme vreest.
