Robot houdt bejaarde
in de gaten

Robots doen al een kleine dertig jaar hun werk in de industrie en zorgen daar tegenwoordig niet meer voor verbazend nieuws. Het tegenovergestelde geldt voor de apparaten die bekendstaan als servicerobots. Die machines zorgen de komende jaren voor grote doorbraken, denkt de Duitse ingenieur Gernot Schmierer van het Instituut voor Productietechniek en Automatisering (IPA) van Fraunhofer, de Duitse tegenhanger van het vaderlandse TNO.

„Een glas mineraalwater”, zegt Schmierer. Op zo'n opdracht reageert over een paar jaar de Care-O-Bot, oftewel de verzorgingsrobot. De Care-O-Bot is bij Fraunhofer ontwikkeld om de problemen van de vergrijzing in Duitsland te ondervangen. Schmierer: „In dertig jaar verdubbelt hier het aantal 60-jarigen en verdrievoudigt het aantal mensen van 90 jaar en ouder. Als die mensen straks een Care-O-Bot in huis hebben, dan houdt dat apparaat hun hartslag, bloeddruk en temperatuur in de gaten. Zodra er wat mis is, gaat er een signaal naar het ziekenhuis of de dokter”.

Beeldtelefoon
De Care-O-Bot is er ook voor leukere dingen. Schmierer: „Het apparaat moet na verloop van tijd een groot aantal woorden en zinnen herkennen, zodat het een hulp in de huishouding kan zijn. Daarnaast moet het computerscherm van de robot gaan functioneren als beeldtelefoon”.

Dat hij niet aan luchtfietserij doet, bewijst de jonge Schmierer met projecten waaraan hij eerder werkte en die nu op de markt zijn. Hij is trots op 'zijn' vliegtuigwasrobot die inmiddels goed draait op de luchthaven van Frankfurt.

Het apparaat ziet eruit als een flinke kraanwagen; het heeft een 33 meter lange arm die niet minder dan 22 ton weegt. Aan het eind daarvan zit een reusachtige washand die in 3,5 uur het grootste verkeersvliegtuig, een Boeing 747-400, van voor tot achter wast. In die tijd legt de washand een afstand van 3,8 kilometer af en poetst hij 2400 vierkante meter netjes op. „Met de hand hebben een kleine twintig personen daar toch al gauw een uur of tien voor nodig”, weet Schmierer.

Op de Hannover Messe heeft hij vorige week een groot aantal van de laboratoriumprojecten van Fraunhofer laten zien. Verpleegkundigen kunnen volgens Schmierer in de toekomst met een robotbed een patiënt naar de operatiekamer rijden. „We willen de verpleegkundigen niet vervangen, maar het bed kent alle lastige bochten en gaat moeiteloos zijn weg met de patiënt, terwijl de verpleegkundigen ernaast lopen”.

Toilet
Terwijl Schmierer het bed zonder verpleegkundigen ernaast netjes in een lastig toegankelijke ruimte laat parkeren, rijdt er een hightech-rolstoel achteraan. Die parkeert keurig achteruit in een toiletruimte. „Met achteruitrijden hebben mensen vaak moeite”, zegt Schmierer. Als het karretje de kaart van een huis of gebouw goed kent, is het geen enkel probleem meer om de berijder volautomatisch te brengen waar hij wil.

Supermarkten, zeker de Duitse, kunnen ook een idee van Fraunhofer opnemen in hun toekomstplannen. „In de Verenigde Staten zijn de grote levensmiddelenzaken 24 uur per dag open”, zegt Schmierer. „In Europa is dat nog niet de gewoonte en in Duitsland wordt daarom 13 procent van de levensmiddelen via tankstations verkocht. Van de klanten komt 40 procent alleen om wat te kopen, zonder te tanken”.

Fraunhofer denkt serieus aan een robot die na sluitingstijd door de winkel gaat en een beperkt aantal boodschappen kan verzamelen. Schmierer: „Bijvoorbeeld alleen klasse-A-artikelen. Die kan een klant dan via Internet bestellen. De robot verzamelt ze en doet ze in een bak. De klant rijdt even langs de winkel en haalt de producten na het intoetsen van een pincode uit de muur. Als de robot het een poosje rustig heeft, kan het apparaat de vloer boenen of misschien inbrekers buiten de deur houden”.

Klimrobot
Een servicerobot met grote toekomstmogelijkheden is volgens Schmierer de klimrobot. Dat is een klein platform dat zich met zuignappen of sterke magneten, afhankelijk van de ondergrond, langs steile wanden en in moeilijk toegankelijke ruimten verplaatst. Ramen wassen is het simpelste werk.

De klimrobot kan volgens de Fraunhofer-ingenieur ook moeiteloos grote delen van een kerncentrale inspecteren, terwijl de elektriciteitscentrale gewoon doordraait. Voor een inspectie met het menselijk oog moet het bedrijf toch altijd een aantal dagen plat. Dat kost per centrale per dag al gauw een miljoen gulden. Met negentien kernenergiebedrijven is er werk genoeg voor de automatische klauteraar.

Het inzetten van een klimrobot verdient ook de voorkeur boven het omhoog sturen van mensen, vindt Schmierer. „Ze kunnen zich in gevaarlijke omgevingen zelfstandig bewegen en je kunt ze moeiteloos meer diensten achter elkaar laten draaien. In het ergste geval komen ze als verzekeringsschade op de balans”.

Koploper
Op het terrein van de productierobots mag Schmierer dan weinig technisch nieuws zien, dat betekent nog niet dat de markt voor de grote robotproducenten er slecht uitziet. Die tijd, zoals in het begin van de jaren '90, is voorbij.

Schmierer heeft getallen paraat: wereldwijd staan er nu 680.000 van die apparaten opgesteld. Japan is absolute koploper. Daar staan 400.000 robots. „Maar wereldwijd”, weet Schmierer, „staan er in het jaar 2000 zeker 1 miljoen robots opgesteld”.