Stuurloos door
de Brennerpas

De legergroene vrachtwagen ziet er allerminst modern uit. „We gebruiken hem al sinds 1991”, zegt Matthias Schulze. Als hij de schuifdeur opentrekt, komt een indrukwekkende hoeveelheid apparatuur tevoorschijn. Schulze wuift direct de complimenten weg: „Dit is allemaal oud spul. Tegenwoordig zouden we het veel compacter maken”.

De vrachtwagens staan geparkeerd naast een congrescentrum in Barcelona, waar Schulze eerder deze maand een demonstratie gaf. Hij is projectleider van Promote-Chauffeur, een onderzoeksprogramma van Daimler-Benz dat subsidie krijgt van de Europese Unie. De bedoeling van het project is vrachtwagens elektronisch aan elkaar te knopen. Eerst twee stuks, maar als het allemaal lukt wil Daimler de weg op met een heuse colonne van vrachtwagens. Uiteindelijk komt er misschien een soort vrachtwagentrein die maar één chauffeur nodig heeft.

Voor de demonstratie is het wachten op twee motoragenten want de volgwagen mag niet zomaar de openbare weg op, zelfs niet in Spanje. De stuurkolom van de volgauto is onderbroken en wordt bediend door een elektromotor. Datzelfde geldt voor de remmen, de versnellingsbak en het gaspedaal: een computer bedient de complete besturing van de auto.

Als we uiteindelijk toestemming hebben voor een proefrit, vertrekt Schulze in de voorste auto. De chauffeur van de achterste auto haalt demonstratief zijn handen van het stuur en zijn voeten van de pedalen. Het lijkt alsof er een elastische sleepkabel tussen de wagens zit. Het optrekken gaat een beetje schokkend. Bij een scherpe bocht raakt de volgauto het spoor bijster. „De minimale draaicirkel is iets van 100 meter, dat probleem moeten we nog oplossen”, zegt Schulze. De chauffeur grijpt snel in: „Zodra ik een ruk aan het stuur geef of op de rem trap, dan luistert-ie weer naar mij”.

Camera
De werking van het systeem is verrassend eenvoudig. Op het dashboard van de achterste vrachtwagen is een camera gemonteerd die gericht is op de voorganger. De achterkant daarvan bevat vier infrarood-halogeenlampen –„die waren het goedkoopst”–, ongeveer een meter uit elkaar.

Om de afstand tussen de auto's constant te houden, maakt een camera voortdurend beelden van de achterkant van de voorganger. De computer meet op de beelden de afstand tussen de lampen en vergelijkt die met de echte afstand: is de voorste auto verderweg, dan lijken de lampen dichter bij elkaar en moet de volgauto dus gas geven. Dat verklaart ook de grote draaicirkel, bij een scherpe bocht 'ziet' de camera de lampen niet meer. „Eerst werkten we met die zwart-witte blokken, maar dat beviel niet zo, want die worden vuil en zijn bij slecht weer niet goed te zien”, zegt Schulze.

Het Promote-Chauffeur-project is niet zomaar een speeltje van Daimler-Benz, Schulze ziet duidelijke voordelen in de op afstand bediende trucks. „Tussen 1980 en 1995 is het goederentransport in Europa verdubbeld en de verwachting is dat het de komende vijftien jaar opnieuw met een factor twee toeneemt. Van al die goederen gaat 70 procent over de weg”.

„Computermodellen laten zien dat, vooral bij het transport op de snelweg, gekoppelde vrachtwagens een betere doorstroming van het verkeer opleveren. We zetten de trucks dichter bij elkaar, met zo'n 10 tot 18 meter tussenruimte. Dat levert bovendien een forse besparing op. Bij proeven bleek het brandstofverbruik 15 procent te dalen, dat is veel voor auto's die 34 liter per 100 kilometer verbruiken”.

Olifanten
Hoewel Daimler al sinds begin jaren '90 experimenteert met de Mercedes-trucks, is dit project pas twee jaar geleden gestart. Schulze hoopt in de lente voor het eerst de openbare weg op te rijden. De exploitant van de Brennerpas is medefinancier en werkt mee om in het najaar testritten in de Alpen mogelijk te maken.

Toch zijn er nog tal van vraagstukken, zoals de aansprakelijkheid bij ongelukken en het verlenen van vergunningen. En hoe moet het systeem reageren als zich een auto tussen de twee vrachtwagens dringt? Over een jaar of tien denkt Schulze die struikelblokken uit de weg geruimd te hebben, zodat het systeem rijp is voor de markt.

En dan op naar de volgende fase: de colonne. Daimler heeft dat mooi geïllustreerd op de zijkant van de volgwagen: vrachtwagens die als puzzelstukjes in elkaar passen. Nog leuker is het logo dat Schulze vorige week liet zien: twee olifanten die met slurf en staart aan elkaar verbonden zijn.