Leugendetector op cd-rom

Spreekt Monica Lewinsky de waarheid? Heeft Saddam Hoessein echt geen biologische wapens? Het zijn prangende vragen. De beantwoording ervan ligt maar al te vaak in handen van deskundigen die zelf ook niet veel anders kunnen dan bedachtzaam speculeren.

Dat is binnenkort verleden tijd. Een softwarefabrikant uit het Israëlische Herzliya heeft de Truster ontwikkeld, een leugendetector op cd-rom.

Truster werkt relatief eenvoudig. In tegenstelling tot de geijkte leugendetector, waarbij elektroden op het lichaam worden geplaatst om veranderingen in bloeddruk, transpiratie, ademhaling en polsslag bij ondervraagden te registreren, reageert het Israëlische product louter op de stem.

Onderzoek heeft aangetoond dat tijdens het vertellen van een onwaarheid de trillingsfrequentie van de stembanden verandert. Het menselijk oor neemt dit niet waar, maar Truster wel.

Truster registreert de golflijnen van het stemgeluid op het computerscherm. Wordt een inconsequentie in de stemvibratie gesignaleerd, dan interpreteert het programma deze en geeft een oordeel. Dat varieert van onwaar, via overdreven, onzeker, geëmotioneerd en gestresst tot leugen.

De betrouwbaarheidsgraad van Truster ligt volgens de fabrikant tussen de 80 en 85 procent. Deze score ligt slechts 5 procent lager dan die van de traditionele detector.

Voor de leugendetector is niet meer nodig dan een computer met cd-rom-drive, een geluidskaart, Windows 95, ongeveer ƒ 300,- voor de aanschaf van het programma en een computermicrofoon.

Celdeling

In de celdeling blijkt een belangrijke rol weggelegd te zijn voor een 'biologische fijnregelaar'.

De deling van cellen is een ingewikkeld proces, dat begint met een verdubbeling van de chromosomen. Vervolgens worden deze aan trekdraden uit elkaar getrokken, waarbij de twee sets chromosomen heel precies over de beide nieuwe cellen worden verdeeld.

Moleculair biologen van de Rijksuniversiteit Leiden hebben gekeken naar de koppeling en ontkoppeling van de trekdraden aan het chromosoom. Elk chromosoom heeft daarvoor een centraal punt waar de trekdraad aankoppelt, het centromeer.

Uit het onderzoek bleek dat een belangrijke rol is weggelegd voor de stof ubiquitine. Die hecht zich aan het centromeer en dient dan als een soort vlaggetje, een herkenningspunt voor andere eiwitten. Hierdoor wordt de verbinding tussen de trekdraad en het chromosoom verbroken.

De biologen ontdekten echter ook een gen dat er juist voor zorgt dat ubiquitine verwijderd wordt en de koppeling tussen de trekdraden en chromosomen in stand blijft. Het aan- en afkoppelen van de stof ubiquitine is dus een soort fijnregelaar in de celdeling.

Het onderzoek werd verricht met cellen van de melkgist Kluyveromyces lactis. Bij deze eencelligen lijkt de celdeling veel op die bij mensen, maar ze is wel veel eenvoudiger.

Nieuwe Pentium-processor

Intel introduceert de tot nu toe snelste Intel-processor voor zowel desktops als servers en werkstations. De 333 MHz Pentium II-processor biedt de benodigde capaciteit voor 'visual computing', het werken met grafische computertoepassingen zoals 3D-computerspellen en 3D-animaties, beeldbewerking en multimedia-toepassingen.

De nieuwe processor is de eerste Pentium II-processor die geproduceerd wordt volgens het 0,25 micron-fabricageproces. Hiermee wil Intel in 1998 de productievolumes vergroten en hogere processorsnelheden realiseren.

De processor, met 7,5 miljoen transistors, beschikt over dezelfde prestatieverhogende eigenschappen als de bestaande Pentium II-processors.

Arabidopsis

Onderzoekers van het Centrum voor Plantenveredelings- en Reproduktieonderzoek (cpro-dlo) hebben samen met Europese partners in Nature van vorige week de volgorde van bijna 2 miljoen aaneengesloten DNA-basenparen van Arabidopsis thaliana gepubliceerd.

Arabidopsis thaliana, of zandraket, is familie van koolzaad. Het plantje heeft slechts vijf chromosomen en is al zo'n tien jaar favoriet onderzoeksobject voor moleculair biologen. Wereldwijd werken onderzoekers aan de opheldering van de basenvolgorde van het DNA in dit plantje. Al 30 miljoen basenparen zijn geanalyseerd en verwacht wordt dat het totale DNA aan het eind van het jaar 2000 opgehelderd zal zijn.

De 1.900.000 DNA-basenparen die de cpro-dlo-medewerkers hebben gepubliceerd bevatten waarschijnlijk ongeveer 390 genen. Van ongeveer de helft hiervan kan iets over hun functie voorspeld worden, door hun sterke overeenkomst met eerder in planten gevonden genen.

Een derde deel van de genen waarvan de rol voorspeld kan worden, heeft een rol in de fotosynthese. Daarnaast is een vrij groot deel waarschijnlijk betrokken bij de weerstand van Arabidopsis tegen ziekten en andere slechte omstandigheden. Deze genen zijn van groot belang voor de plantenveredeling en uiteindelijk de wereldvoedselvoorziening.

Breitling-ballon

Het slagen van de ononderbroken vaart rond de aarde van de woensdag in het Zwitserse Chateau-d'Oex opgestegen Breitling-ballon, hangt momenteel af van de Chinese autoriteiten. Zij moeten toestemming geven voor het binnenvaren van het Chinese luchtruim. Als de bemanning die krijgt, kan de ballon naar een hoogte van ongeveer 9 kilometer stijgen. Daar komt de ballon in de kern van de straalstroom die de ballon met een snelheid van 230 kilometer per uur in zes dagen naar Californië moet voeren. Zonder toestemming moet de bemanning via een zuidelijker route een omweg maken van drie dagen, waardoor de recordpoging ernstig in gevaar komt. De ballon voer vanmorgen boven Pakistan.