De sterrenhemel in oktober

De sterren zeggen niks over ons leven en over de wereldgeschiedenis. Het onbevattelijke heelal vertelt immers alleen „Gods eer”, zoals Psalm 19 het zegt. Met uitzondering van de zon, staan sterren te ver van de aarde af om überhaupt invloed te hebben op ons aardse bestaan. Bovendien wijst de praktijk voldoende uit dat mensen die onder een zelfde 'gesternte' en in vergelijkbare omstandigheden geboren zijn, toch een heel verschillende levensloop hebben. Nostradamus' uitspraken, die bovendien zo algemeen geformuleerd zijn dat ze op meer dan een gebeurtenis kunnen worden toegepast, vinden geen grond in wat voor samenstand van de sterren of planeten dan ook. Het is een teken van geestelijke armoede dat miljoenen zich toch door dergelijke astrologische gedachtenspinsels laten leiden.

Zijner handen werk
Toch mag en hoeft dat een bestudering van het heelal als scheppingswonder niet in de weg te staan, want ondanks alles blijft het uitspansel wel „Zijner handen werk” verkondigen. Wie er oog voor heeft, kan daar in oktober ook genoeg van zien.

Deze maand brengt vooral veel activiteiten van meteorenzwermen. Er zijn er drie actief: de Draconiden, de Orioniden, en de Tauriden. Alledrie vernoemd naar het sterrenbeeld waaruit de vallende sterren lijken te vallen.

De Draconiden zijn op en rond 8 oktober te zien. In 1998 drong een grotere hoeveelheid stofdeeltjes van deze zwerm de dampkring binnen dan in andere jaren. Astronomen verwachten dit jaar echter geen verhoogde activiteit.

De snelle Orioniden zijn de hele maand te zien, maar zullen vooral in de vroege nacht- en ochtenduren van 21 oktober voor wat vuurwerk zorgen als per uur zo'n twintig meteoren met soms nalichtende sporen te tellen zullen zijn.

De trage, heldere Tauriden zullen tot 25 november waar te nemen zijn. Deze meteorenzwerm kan soms mooie, oranjekleurige exemplaren opleveren. Geduld gevraagd.

Voertuig
Het kan soms moeilijk zijn de planeten van 'onze' zon aan de nachtelijke hemel te ontdekken. Deze maand is er een aantal tijdstippen waarop dat niet zo moeilijk is. Zo staat 7 oktober om 23.00 uur de grotendeels verlichte maanschijf in het oost-noordoosten vlak onder de ringenplaneet Saturnus, die deze maand een groot deel van de nacht in Stier te zien is.

In de nacht van 9 op 10 oktober voert de maan op dezelfde manier naar Jupiter. De reuzenplaneet –deze maand vanaf middernacht in Tweelingen te zien– straalt 's nachts om 1.00 uur vlak onder de halfverlichte maan.

Geen week later, 's morgens voor zonsopkomst, is Venus vlak bij de zeer smalle en liggende maansikkel te zien. De heldere ”Morgenster” komt heel oktober zo'n twee uur voor de zon op in het oosten. Vanaf 27 oktober zal Venus ruim tien dagen op minder dan 1 graad afstand van de zwakker schijnende planeet Mercurius staan. Een mooie gelegenheid om deze kleine binnen- en buurplaneet eens op te zoeken.

Mars is op 23 oktober aan de beurt voor een 'bezoek' van de maan. De aardsatelliet staat op de avond van die dag om 21.30 uur een enkele graad onder Mars. De rode planeet nadert de zon en verliest daardoor steeds meer van haar helderheid. Mars staat laag in het zuid-zuidwesten, in het grensgebied van de sterrenbeelden Schutter en Steenbok.