Gewichtloosheid
simuleren in bed

Astronauten die een aantal maanden achtereen in de ruimtestations Mir en ISS doorbrachten, hebben aan den lijve ondervonden dat een periode van gewichtloosheid zijn sporen nalaat. De eerste stappen terug op aarde worden aarzelend gezet.

Belangrijker dan de verstoring van het evenwicht is dat botten en spieren geen werk verzetten en verslappen. Iedere maand neemt de botmassa met 1 tot 2 procent af. Dat is geen ramp als astronauten slechts een paar maanden in de ruimte verblijven, maar bij een eventuele trip naar Mars die een paar jaar zal duren, speelt dat wel degelijk een rol.

De komende tijd ondervinden veertien mannen tussen de 25 en 45 jaar in Frankrijk de gevolgen van gewichtloosheid door drie maanden op bed door te brengen. Het lichaam ligt niet geheel horizontaal. Onder een hoek van 6 graden, waarbij het hoofd lager dan de benen ligt, lijken de omstandigheden het meest op die in de ruimte, stellen ruimtevaartdeskundigen.

Het ontwikkelen van maatregelen om weefselverlies tegen te gaan, staat in het onderzoek van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA centraal. Een deel van de groep doet drie keer per week spieroefeningen, een ander deel krijgt medicijnen die het botweefsel stabiliseren en de rest ondergaat geen aanvullende behandeling. Daarnaast bestuderen artsen het dag- en nachtritme, de bloedsomloop en het gedrag van de proefpersonen.

De mannen simuleren de situatie in de ruimte zo goed mogelijk. Ze nuttigen liggend de maaltijd en douchen in een speciaal voor hen ontworpen badkamer. Op 1 december zullen ze waarschijnlijk, als echte astronauten, aarzelend hun eerste schuifelende stapjes zetten.