Minder Agulhasringen gelokaliseerd

De hoeveelheid Agulhasringen die dit jaar zijn afgesnoerd van de Great Conveyor Belt –een wereldwijde zeestroom– is beduidend lager dan vorig jaar.

Normaal gesproken ontstaan vier tot vijf ringen, afgelopen maanden hebben wetenschappers aan boord van het Nederlandse onderzoeksschip Pelagia maar één ring gelokaliseerd. Vorige week keerde de Pelagia –eigendom van het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ)– terug van een vijf maanden durende tocht rond het Afrikaanse continent.

Agulhasringen zijn linksdraaiende wervels met een diameter van enkele honderden kilometers. Ze snoeren ter hoogte van Kaap de Goede Hoop af van de Great Conveyor Belt, een wereldwijde transportband van water die van invloed is op het klimaat. De Warme Golfstroom –die loopt van Zuid-Amerika naar Europa– is een onderdeel van de transportband.

„Het is de vraag of het lage aantal Agulhasringen gevolgen heeft voor het klimaat of dat de variatie valt binnen de normale fluctuaties”, zegt W. P. M. de Ruijter, hoogleraar aan de Universiteit Utrecht. De wervels brengen water uit de Indische Oceaan in de koudere en minder zoute Atlantische Oceaan. Ze hebben effect op het klimaat wereldwijd. Meegevoerd met de Warme Golfstroom beïnvloeden ze na tientallen jaren het klimaat in West-Europa.

De onderzoekers hebben in de oceaan bij Zuid-Afrika ook een bijzondere wervel ontdekt. In tegenstelling tot linksdraaiende Agulhasringen draait deze wervel rechtsom. De oorsprong van de tegendraadse wervel blijkt te liggen in de straat van Mozambique, tussen het vasteland van Afrika en het eiland Madagascar.

Een jaar geleden heeft dr. H. Ridderinkhof van het NIOZ tijdens de eerste reis van de Pelagia al vastgesteld dat de zuidwaartse stroming in de Straat van Mozambique die op alle zeekaarten staat aangegeven niet bestaat. In plaats daarvan vormt zich vier maal per jaar een enorme wervel. De kolk brengt warmte naar het zuiden. Dat blijkt uit gegevens van stromingsmeters die hij vorig jaar uitzette en afgelopen maanden heeft afgelezen.