Bestrijding gsm-roof succesvol

Iedere maand hebben in Amsterdam bijna 400 straatroven plaats. Driekwart van de –meestal jonge– dieven heeft het gemunt op mobiele telefoons, die ze de argeloze beller uit de hand rukken. De proef met het SMS-bombardement moet daar verandering in aanbrengen. „Sinds het begin van de actie is het aantal straatroven in Amsterdam met 20 procent gedaald”, zegt politiewoordvoerder K. Rammo. „Op dit moment is het een op de vijf dieven om een mobiele telefoon te doen.” Aan het einde van deze maand besluit de politie of het project een vervolg krijgt.

Direct na de aangifte van de diefstal gaat het SMS-bombardement van start. Een computerprogramma stuurt iedere vijf minuten een berichtje –„Dit toestel is gejat. Koop of verkoop is strafbaar. De politie.”– naar het gestolen toestel. SMS is de afkorting van Short Message Service. Het verzenden van een kort bericht, met een maximum van 160 tekens, kost 50 cent. „De politie draait op voor de kosten”, zegt Rammo. „Die lijken hoog, maar met het opsporen van de daders is een veel groter bedrag gemoeid. We pakken een probleem liever aan de voorkant aan.”

Probleem
De politie verstuurt de berichten in eerste instantie naar het 06-nummer van de gestolen telefoon. Dat is voor de meeste criminelen nauwelijks een probleem. Ze vervangen de SIM-kaart door een nieuwe kaart, waar een ander telefoonnummer aan is gekoppeld, en het toestel is weer klaar voor gebruik.

Een SIM-kaart vormt het geheugen van de telefoon. De chip bevat gegevens van het bedrijf dat het toestel heeft geleverd en biedt de mogelijkheid om telefoonnummers en andere informatie op te slaan. Met een telefoon zonder SIM-kaart kan alleen het alarmnummer 1-1-2 worden gebeld. De kaart vervangen door een nieuwe is een veelgebruikte manier om een gestolen toestel te witten.

„We weten ook wel dat die eerste aanval gemakkelijk te omzeilen is. Daarom vragen we bij de aangifte van de diefstal ook naar het IMEI-nummer. Dat is een soort framenummer van de mobiele telefoon. dat niet verandert bij vervanging van de SIM-kaart”, legt Rammo uit. „Aan de hand van het IMEI-nummer vragen wij bij de telefoonaanbieder het 06-nummer op, dat we vervolgens via een computerprogramma bestoken met SMS'jes. De dief kan dan opnieuw van SIM-kaart veranderen, maar wij blijven controleren of het toestel weer van nummer is veranderd. Het mobieltje heeft voor de dief geen waarde meer.”

Chassisnummer
Elke gsm heeft naast het 06-nummer nog twee nummers, een getal dat aan de SIM-kaart is gekoppeld en een IMEI-nummer, waar het de politie om begonnen is. IMEI staat voor International Mobile Equipment Identity, een code die dient als internationaal identificatienummer. Het getal is te vergelijken met het chassisnummer van een auto en telt vijftien cijfers. De eerste acht geven informatie over het land van herkomst en het type toestel. De volgende zeven geven het unieke serienummer weer.

Het identificatienummer staat in de meeste gevallen vermeld op het aankoop- of garantiebewijs, maar is ook in het toestel zelf te vinden. In het inwendige van het toestel op een sticker onder de batterij of op het display na het invoeren van de code *#06#. Het IMEI-nummer moet bij de diefstalaangifte worden doorgegeven aan de politie.

Blokkeren
Het IMEI-nummer staat bekend als een uniek registratienummer, dat niet te veranderen is. Dat is volgens KPN-woordvoerster Carla van Lomwel maar ten dele waar. „Sommige leveranciers voorzien hun product helemaal niet van een IMEI-nummer en anderen leveren een serie toestellen met hetzelfde nummer. We kunnen een gestolen toestel dus niet blokkeren, omdat we dan kans lopen ook andere gebruikers te treffen. Die kans is niet groot, maar wel aanwezig. Daarnaast is een IMEI-nummer te overschrijven. Dat is niet gemakkelijk, zeker niet bij de nieuwe generatie toestellen, maar handige jongens zijn er wel toe in staat.”

KPN biedt –evenals andere aanbieders van mobiele telefonie– klanten wel de mogelijkheid hun 06-nummer te laten blokkeren. Daarmee wordt voorkomen dat de beller niet alleen zijn toestel kwijt is, maar ook nog eens een torenhoge telefoonrekening krijgt voorgeschoteld.

Prioriteit
Iedere keer dat een gebruiker belt, kan de telefoonaanbieder niet alleen het 06-nummer van het toestel zien, maar ook het IMEI-nummer. Een verzoek van de Amsterdamse politie om bij een IMEI-nummer het 06-nummer van het gestolen toestel op te sporen, heeft volgens Van Lomwel bij KPN hoge prioriteit. „Het is voor ons veel werk om het huidige 06-nummer bij het IMEI-nummer van het toestel te zoeken. Dat doen we niet in een uurtje, maar als we zien dat daardoor het aantal diefstallen afneemt, hebben we het er graag voor over. Het is een regionale actie, daardoor valt de totale tijd die we eraan besteden mee.”

In het buitenland, bijvoorbeeld in Duitsland, raadplegen sommige aanbieders van mobiele telefonie een internationale lijst met gegevens over gsm-toestellen. De zogenaamde EIR-lijst –Equipment Identity Register– groeit met de dag. Een zwarte lijst vermeldt de IMEI-nummers van gestolen toestellen en een grijze die van verdachte apparaten. Toestellen op de grijze lijst worden goed in de gaten gehouden. Een witte lijst geeft de toestellen weer waar niets mee aan de hand is. Gestolen toestellen worden geblokkeerd.

In Nederland maken aanbieders van mobiele telefonie volgens Van Lomwel geen gebruik van het register. „De lijst is niet officieel. Je loopt de kans legale toestellen te blokkeren. In Nederland zijn we erg voorzichtig met dergelijke maatregelen.”