Dromen van ”dysonnen”
Door Janneke Hak
„Maar James, als er een betere manier van stofzuigen zou bestaan, dan zouden stofzuigerfabrikanten als Electrolux of Hoover die toch al lang hebben ontwikkeld?” Die woorden blijven in Dysons hoofd rondtollen als hij met zijn uitvinding –een stofzuiger zonder zak– in 1979 gedesillusioneerd het eerste stofzuigerbedrijf verlaat. Niemand heeft belangstelling om zijn idee verder te ontwikkelen.
De ontwikkeling van het apparaat, de Dyson Dual Cyclone, komt voort uit frustratie. Al stofzuigend komt Dyson erachter dat een stofzuiger alleen maar goed werkt op het moment dat er net een nieuwe zak in zit. De zak legen helpt niet, een dunne film stof blijft achter in de stofzak en de zuigkracht is ver onder de maat.
De uitvinder gaat aan de slag met kartonnen verpakkingen van levensmiddelen en plakband en ontwerpt een apparaat dat het vuil in een draaiende luchtstroom, die lijkt op een cycloon, opzuigt. De stofdeeltjes uit de lucht worden naar de buitenkant geslingerd en komen in een reservoir terecht. Schone lucht verlaat de stofzuiger aan de achterkant. Een vol reservoir is eenvoudig te verwijderen en leeg te kiepen in de vuilnisbak.
Met zijn eerste ontwerp zuigt hij het hele huis. „Geen explosie van stof midden in de kamer en zuigkracht die tot de laatste kamer toe behouden blijft. Ik herinner me dat fijne gevoel nog. Ik was de eerste man met een stofzuiger zonder zak.”
Overtuigd van zijn goede idee gaat Dyson op zoek naar een geldschieter die het broodnodige onderzoek wil verrichten. Keer op keer komt hij van een koude kermis thuis, maar een volhouder als hij is, prijst hij zijn idee aan tot in Japan. Daar heeft hij meer succes. Intussen is het 1986.
Rijke Japanners zijn gek op nieuwe technische snufjes, vooral als ze voorzien zijn van een kleurtje. Dyson: „Mijn stofzuiger staat in Japan bekend onder de naam G-force. Het roze met lila apparaat is daar een statussymbool en gaat over de toonbank voor de duizelingwekkende prijs van ruim vierduizend gulden.”
In Europa heeft Dyson minder geluk, daarom besluit hij na een paar jaar de stofzuiger zelf te gaan produceren. Sinds 1993 is de Dyson Dual Cyclone te koop voor 700 gulden. Op dit moment is Dyson marktleider in Groot-Brittannië. Iedere dag lopen bijna 10.000 stofzuigers van de band van de grote fabriek in het schilderachtige dorpje Malmesbury, 150 kilometer ten westen van Londen. Niet alleen het gebruiksgemak en de goede werking trekken de consument over de streep. De Dyson Dual Cyclone is verkrijgbaar in tal van felle, voor de consument aantrekkelijke kleuren.
Dyson over zijn succes: „Ik droom ervan dat over tientallen jaren, wanneer niemand meer weet dat er ooit ene James Dyson een stofzuiger heeft ontworpen zonder zak, het werkwoord ”dysonnen” bestaat. Dat een jongen tegen zijn vriendje zegt dat hij nog niet kan komen omdat moeder eerst zijn kamer wil dysonnen. Dat geeft me een goed gevoel.” Veel kans op een minderwaardigheidscomplex loopt de uitvinder, die zichzelf liever industrieel ontwerper noemt, blijkbaar niet.
De Britse ontwerper strijkt niet in zijn eentje alle eer op. Samen met zijn ontwerpers probeert hij de beste resultaten te bereiken, „Driehonderd mensen weten meer dan één.” Gemotiveerd personeel is voor een onderneming van onschatbare waarde, meent Dyson. „Iedere nieuwe werknemer zet tijdens zijn eerste werkdag een stofzuiger in elkaar. Ik vindt het belangrijk dat mijn personeel begaan is met het product dat we leveren.”
De Dyson Dual Cyclone is geen eindstreep. Eind '99 lanceerde het bedrijf een stofzuigerrobot die zelfstandig een ruimte stofvrij maakt. De DC06 tast eerst met meer dan vijftig sensoren de ruimte af en zuigt vervolgens in een spiraalvorm, van buiten naar binnen, de kamer. Drie computers en veel software voorkomen dat het apparaat over brillen rijdt, in botsing komt met huisdieren of van de trap valt. „Aan de robot valt nog heel wat te verbeteren en de prijs is hoog, bijna 9000 gulden. Toch verwacht ik dat over dertig jaar iedereen een robotstofzuiger heeft”, zegt Dyson.
Waar het bedrijf na de stofzuiger en de wasmachine mee uitpakt, wil Dyson niet zeggen. Duidelijk is wel dat zijn 300 ontwerpers niet allemaal bezig zijn met het verbeteren van wasmachine en stofzuiger. Ook de vraag welke huishoudelijke apparaten hem nog meer een doorn in het oog zijn, blijft onbeantwoord.
