Wetenschap 6 februari 2001

Satelliet legt zonne-uitbarsting vast

Trace, de zonnesatelliet van de NASA, heeft 16 april vorig jaar een aantal opnamen gemaakt van zonne-uitbarstingen, die vorige week door de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie zijn gepubliceerd.

De serie afbeeldingen aan de rechterkant laat een gaseruptie zien op vier achtereenvolgende tijdstippen. De opname geeft gas weer met een temperatuur van 1 miljoen graden. De linker kolom laat koeler gas zien, met een temperatuur van enkele duizenden tot honderdduizend graden Celsius. De linkeropname toont een detail van de zonnevlam. Tussen het begin en het einde van de uitbarsting zit ongeveer twee uur.

Uitbarstingen van de zon staan bekend onder de naam zonnevlammen of protuberansen. Vanaf de aarde zijn deze normaal gesproken niet waar te nemen, omdat het licht tenondergaat in de zee van licht die de rest van de zon uitstraalt. Bij een totale zonsverduistering vangen sterrenkundigen soms wel een glimp op van een zonnevlam, omdat op die momenten het zonlicht wordt afgeschermd door de maan die, vanaf de aarde gezien, voor de zon langs schuift.

De zon kent iedere elf jaar een maximum aan activiteit. Op dit moment is de zon op zo'n maximum. In die periode zijn veel zonnevlekken –'koele' plekken op het oppervlak die minder licht uitzenden dan de rest van de zon– en zonnevlammen te zien. De vlammen kunnen tot 1 miljoen kilometer lang worden. De golven van energie die tijdens een zonnemaximum vrijkomen, kunnen op aarde te zien zijn in de vorm van poollicht. De enorme uitbarstingen van zonnewind kunnen het elektriciteitsnet op aarde storen en het radioverkeer hinderen.

Relevante website:

Informatie TRACE-satelliet:
vestige.lmsal.com