Wetenschap2 januari 2001

„Het is de schuld van de media”

Door S. M. de Bruijn
„I was wrong about Y2K – Ik heb me vergist in het millenniumprobleem.” Deze schuldbelijdenis schreef Edward Yourdon op 24 maart van het afgelopen jaar. Het gaat wat ver om dan meteen maar de rekening van de te veel uitgegeven 150 miljard gulden naar de millenniumbestendige villa van Yourdon in Taos te sturen, maar een kleine tegemoetkoming in de kosten kon geen kwaad. Tenslotte heeft deze onheilsprofeet goed garen gesponnen bij het hele project: zijn boek ”Tijdbom 2000” stond tien weken lang op de lijst van bestsellers in de New York Times. Omstreeks die tijd besloot Yourdon het goede voorbeeld te geven en de stad te ontvluchten.

Duizenden volgden hem. Een jaar na afloop verblijven er in de heuvels van Floyd County, in de Amerikaanse staat Virginia, nog steeds zo'n twintig gezinnen. Ruim voor 2000 namen ze hun toevlucht tot Rivendell, een christelijke gemeenschap waar Nederlanders uit reformatorische kring zich goed thuis zouden voelen. Sommigen staken zich diep in de schulden om voor een paar jaar water, gedroogd voedsel en kerosinelantaarns in te slaan. Howard King, die zijn baan in Baltimore opgaf, is voorlopig niet van plan terug te keren. Zijn diepe wantrouwen in technologie is nauwelijks afgenomen. „Nu we hierheen verhuisd zijn, zijn we ervan overtuigd dat een christelijke levensstijl in deze moderne wereld van ons vraagt dat we in zo'n groep samenleven”, zegt hij.

Dennis Olson uit Hudson, in de staat Wisconsin, had 400 dozen hamburgers ingeslagen, samen met 80 kilo deegwaar, negen tubes tandpasta, een ruime voorraad drinkwater en een generator. Het grootste deel van het voedsel heeft hij inmiddels aan liefdadigheidsinstellingen geschonken, maar een voorraad voor twee maanden bewaart hij voor het geval er een tornado passeert of zich een andere ramp voordoet. Hij heeft geen spijt van de 45.000 gulden die hij uittrok voor zijn hamstervoorraad.

Olson en King zullen dus geen rekening sturen naar doemdenkers als Yourdon, die hen stimuleerden zich te wapenen tegen het 'einde der tijden'. Yourdon zou ook zeker niet betalen. Want ook al erkent hij dat hij ernaast zat met zijn voorspellingen, het boetekleed trekt hij nog niet aan. Sterker nog, hij klopt zich op de borst: „Een paar vrienden zeiden me dat het millenniumprobleem niet zo'n gelukkige afloop gehad zou hebben als mensen als Gary North (Yourdon in het kwadraat, SMdB), Peter de Jager en ik er niet zo'n herrie over gemaakt hadden. Dat kon wel eens kloppen.”

Nee, voor de echte schuldigen moeten we niet bij Yourdon zijn, maar bij de media. „Het millenniumprobleem heeft me geleerd dat het nieuws veel sterker gemanipuleerd en gecensureerd wordt dan ik me ooit had voorgesteld. Ik ben tientallen malen geïnterviewd door verslaggevers, variërend van lui tot hardwerkend, van stom tot intelligent, maar bijna altijd hadden ze een verborgen agenda voordat het interview begon. Meestal waren ze alleen uit op een paar sappige citaten die ze tussen een vooraf samengesteld verhaal konden proppen. (...) De eerste les voor mij is, om NUL procent vertrouwen te hebben in alles wat de media zeggen over alles. (...) Voorzover ik kan zien, hebben de media van het millenniumprobleem geen enkele les geleerd, voelen ze geen schaamte, en hebben ze er nu geen belangstelling meer voor.” Waarvan akte. Yourdon vergeet gemakshalve dat hij zelf het meest geruchtmakende boek –tot ver in 1999 verkrijgbaar– over het millenniumprobleem schreef.

Peter de Jager is eerlijker. Hij geeft toe dat de media een zware dobber hebben aan het maken van onderscheid tussen stemmingmakerij en serieuze bezorgdheid. In het begin staken veel artikelen de draak met hem, zegt hij. Toen naar De Jagers mening de situatie verbeterde, werkten de media opnieuw niet erg mee. „Goed nieuws is geen nieuws. Het verhaal dat we naar de heuvels moeten vluchten, gaat er veel beter in dan de bewering dat alles in orde is. Meer dan één verslaggever zei na een interview tegen me dat hij het jammer vond dat ik zo optimistisch was.

De communicatie is ook bemoeilijkt door de bedrijven zelf, die niet wilden garanderen dat alles in orde was. Ik weet van allerlei banken, verzekeringsbedrijven, overheidsinstellingen, etcetera etcetera die me persoonlijk vertelden dat ze volledig klaar waren, alles afgerond hadden, maar dat niet naar buiten durfden verkondigen uit vrees voor juridische claims als er toch iets fout zou gaan.”

Hoofdschuddend las hij bovenstaande tirade van Yourdon tegen de media. „Op het eerste gezicht lijkt het of Yourdon en ik het eens zijn, en dat klopt tot op zekere hoogte ook wel, maar het belangrijke verschil is dat Yourdon erover klaagt dat de media niet genoeg slécht nieuws hebben verkondigd.”