Korte metten met de kerktelefoon

De huidige kerktelefoon gaat verdwijnen, dat staat als een paal boven water. Dit voorjaar verhoogde KPN de tarieven met ruim 400 procent: van 7 gulden per maand naar 36 gulden. Een storm van protest was het gevolg. Kan dat echt niet goedkoper? vragen de kerkenraden zich af.

Bezien door de bril van KPN is de tariefsverhoging allerminst verbazend. Nog geen drie knaken per maand voor een huurlijn, dat is een vooroorlogs tarief. Kerktelefoon is in feite een privé-verbinding tussen een woonhuis en een kerk; wie zoiets wil kopen voor een nevenvestiging van zijn bedrijf betaalt minstens vijf tientjes per maand, dus in feite haalt KPN de kerken nog niet het vel over de neus. Bovendien is het bedrijf niet uit eigener beweging met de verhoging gekomen, maar onder druk van telecomwaakhond Opta, die het lage tarief als oneerlijke concurrentie beschouwt.

De andere kant van het verhaal is dat de kerken –en indirect dus een grote groep ouderen en zieken, onder wie veel AOW'ers– zich geplaatst zien voor een forse uitgavenpost. Om maar een voorbeeld te noemen: de Gereformeerde Gemeente te Ridderkerk heeft 140 kerktelefoonabonnees en moet nu jaarlijks 67.000 gulden betalen. Nederland telt naar schatting 80.000 tot 110.000 kerktelefoonluisteraars en door de tariefsverhoging strijkt KPN 25 miljoen gulden per jaar op. Of, maar nu weer bij monde van de staatssecretaris: KPN verloor voorheen jaarlijks 25 miljoen op de kerktelefonie.

Alles wijst erop dat de prijsverhoging slechts een begin is. KPN is met 36 gulden per maand gaan zitten op het minimum dat Opta eiste: tussen de 36 en de 48 gulden. Informeel is al duidelijk geworden dat de tarieven volgend jaar weer omhooggaan.

Wat nu? Er zijn diverse alternatieven, met elk hun voor- en nadelen. Het inbellen naar een telefooncentrale bij de kerk lijkt het meest op de oude technologie, maar vergt forse investeringen. Kerktelefoon via internet of kabel is niet overal toepasbaar. Bovendien ligt er een smet op die toepassingen: wie wil nu zijn preek aftappen uit de rioolbuis waar allerlei vuiligheid doorheen loopt? Toch past ook hier nuchterheid: wie kerktelefoon ontvangt via kabel of internet hoort zijn predikant uit een soortgelijk kastje en heeft even weinig met tv-soaps en porno te maken als de klassieke kerktelefoonabonnee met de beruchte 0906-sekslijnen. Kabel en internet zijn hierbij alleen de dragers van het geluid. Een bezwaar dat wél hout snijdt is dat kerk en luisteraars een abonnement moeten afsluiten bij een kabelexploitant of een internetprovider en daarbij indirect meebetalen aan de andere diensten van deze bedrijven. Maar dat hangt van de afspraken af. De Landelijke Organisatie Kerktelefoon, die 735 kerken en ongeveer de helft van alle kerktelefoonabonnees vertegenwoordigt, wil een nieuwe stichting oprichten die zelf als provider functioneert, namens de kerken.

De verschillende diaconieën proberen elk het wiel uit te vinden, maar het vergelijken van de alternatieven is lastig. Bijgaande tabel laat een overzicht zien van de plussen en minnen, en geeft een indicatie van de bijbehorende tarieven.