Wetenschap 5 december 2000

Ebolavaccin voor apen

Amerikaanse wetenschappers hebben een vaccin ontwikkeld dat apen beschermt tegen het dodelijke ebolavirus. De ontdekking van het vaccin maakt de weg vrij voor de ontwikkeling van een vaccin dat ook voor mensen geschikt is.

Ebola is een ernstige tropische infectieziekte, die in haar meest verwoestende vorm in 90 procent van de gevallen tot de dood lijdt. De meest recente epidemie, dit najaar in Uganda, eiste meer dan 150 levens. Geneesmiddelen voor de kwaal zijn niet voorhanden. Een goede hygiëne is op dit moment de enige manier om de ziekte enigszins binnen de perken te houden.

Wetenschappers dienden aan een groep van acht makaken een dodelijke dosis ebolavirus toe. De vier gevaccineerde apen werden niet ziek. De controlegroep, de niet-gevaccineerden, overleefde de infectie niet.

Om de makaken te vaccineren, spuiten onderzoekers erfelijk materiaal (DNA) van het virus in bij de apen, waardoor de dieren eiwitten produceren die ook aan de buitenkant van het virus voorkomen. De virus-achtige eiwitten wekken een immuunreactie op: de aap produceert antistoffen die de virusachtige eiwitten wegvangen uit het lichaam.

Tijdens een volgende injectie bestoken de wetenschappers de apen met genetisch gemanipuleerd virus. Dat virus maakt de aap niet ziek, maar stimuleert opnieuw het afweersysteem van de makaak. Apen die na zo'n behandeling worden geïnfecteerd met ebolavirus, kunnen op eigen kracht de infectie overwinnen.

„Verder onderzoek is nodig”, meldt een wetenschapper van de Claude Bernard-universiteit in het Franse Lyon in het wetenschappelijk tijdschrift Nature, dat het onderzoek presenteert. „Een vaccin dat 100 procent van de muizen beschermt, werkt niet bij apen. Zo is het ook niet zeker dat het apenvaccin bij mensen hetzelfde effect veroorzaakt.”