De eerste bemanning
Het internationaal ruimtestation ISS krijgt over een paar dagen een semi-permanente bemanning aan boord. Dat is weliswaar de eerste keer, maar de ploeg heeft veel ervaring. Absolute topper is de technische leider van de huidige missie: de 42-jarige Rus Sergej K. Krikaljow. Hij is met meer dan vijftien maanden in de ruimte een van de geroutineerdste astronauten.
Krikaljows loopbaan begint in 1981 als hij als ingenieur meewerkt aan de Energia, een Russische draagraket die 100 ton vracht in de ruimte zou brengen. Ook het Russische ruimteveer Boeran zou eens op de rug van de Energia de aarde verlaten. Geen van beide projecten is ooit echt van de grond gekomen.
Maar Krikaljow wel. Hij begint zijn opleiding tot kosmonaut in 1985 en vliegt in november 1988 voor de eerste keer naar het Russische ruimtestation Mir. Krikaljow maakt daar de langste periode met een zeskoppige bemanning in de Mir mee en is verschillende keren buiten het station voor een ruimtewandeling. In 1990 gaat de Rus voor de tweede keer naar het station en in mei 1991 voor de derde keer.
Die reis zal Krikaljow nog lang heugen. Hij vertrekt als Sovjet-burger en komt terug als Rus. Zijn woonplaats is aan het begin van die vlucht Leningrad, maar Sint-Petersburg als hij na meer dan tien maanden weer op de steppe van Kazachstan landt. Zijn vaderland valt tijdens die vlucht uiteen in verschillende deelstaten. Tot overmaat van ramp kijken die deelstaten afwachtend naar elkaar; welke moet de volgende Sojoez-vlucht betalen om Sergej Krikaljow met twee collega's weer naar de aarde terug te halen? Uiteindelijk valt daarover pas een besluit in maart 1992.
In totaal heeft Krikaljow een ruimtetijd van één jaar, drie maanden en negentien dagen op zijn naam staan. Hij is de eerste Rus die in januari 1994 mee mag aan boord van een Amerikaanse shuttle. Zijn ervaring met zowel de Russische als de Amerikaanse ruimtevaartwereld maakt hem uitermate geschikt voor deze vlucht: hij moet in een internationaal ruimtestation samenwerken met astronauten uit de VS en ook weer met een Amerikaanse shuttle terugkomen. En wellicht valt er, net als in de Mir, ook hier zo nu en dan een probleem op te lossen.
Duidelijk op de tweede plaats komt NASA-astronaut William M. Shepherd, de leider van deze missie. De 51-jarige Shepherd werkt sinds 1984 bij de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie. Hij vliegt voor het eerst in december 1988 met de spaceshuttle. Hij maakt daarna nog twee vluchten, in 1990 en 1993. In totaal heeft Shepherd niet meer dan 440 ruimte-uren.
Sinds maart 1993, na zijn laatste vlucht, werkt hij aan de ontwikkeling van het ISS. De Amerikanen zijn vanaf die tijd druk bezig om hun ontwerp van een groot en duur eigen station uit te werken in een veel kleiner, betaalbaar en internationaal project. Shepherd is op deze vlucht verantwoordelijk voor „de totale veiligheid en het succes van het geplande verblijf van vier maanden in de ruimte”, aldus de NASA.
De grootste uitdaging van het ISS is voor Shepherd „een internationaal project van zeventien landen als een harmonieuze eenheid te runnen.” De vluchtleider in een interview kort voor vertrek: „Zeventien landen zijn betrokken bij de bouw en het onderhoud van wat nu om de aarde draait. Elk heeft weer een andere benadering bij de uitvoering van dit project; het opvallendst is het verschil tussen de Russische technologie en de Amerikaanse of westerse uitrusting.”
Luitenant-kolonel –bij de Russische luchtmacht– en kosmonaut Joeri P. Gidzenko is op deze reis de gezagvoerder van de Sojoez-capsule. Eenmaal in het ISS draait hij gewoon mee als astronaut en moet hij bijvoorbeeld zijn landgenoot assisteren als ze samen een ruimtewandeling gaan maken. Dat zal voor hem de eerste keer zijn.
Gidzenko (38) heeft meer ervaring als piloot dan als kosmonaut. Hij stapt wel in 1987 over van lucht- naar ruimtevaart, maar dan duurt het nog tot 1995 voordat hij zijn eerste en tot nu toe enige vlucht, naar de Mir, kan maken. Daar blijft hij 179 dagen aan boord.
Als de bemanning onverhoopt het ISS vroegtijdig moet verlaten, lang voordat een Amerikaanse shuttle langszij komt, is het Gidzenko's taak om een veilige terugreis met de Sojoez-capsule te organiseren.
