Wetenschap 10 oktober 2000

Uierontsteking probleem
in melkveehouderij

Uierontsteking bij koeien is economisch gezien de grootste schadepost in de melkveehouderij. Met name een infectie met de huidbacterie Stafylococcus aureus zorgt voor hardnekkige problemen in rundveebedrijven.

In zijn promotieonderzoek heeft dr. A. Lammers uit IJsselmuiden zich verdiept in de manier waarop stafylokokken hechten aan uiercellen. Ook heeft hij onderzocht of de bacteriën de cellen binnendringen. Vorige week promoveerde hij aan de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht.

„Wetenschappers namen vanaf de jaren zeventig aan dat hechting van de bacterie aan de cel nodig was om een infectie te starten. Ik heb daar weinig bewijzen voor gevonden. We hebben aanwijzingen gevonden dat alleen al het vermeerderen van de bacterie in de uier een ontstekingsreactie teweegbrengt en dat aanhechting waarschijnlijk pas later gebeurt.”

Een tweede aanleiding voor zijn onderzoek is dat behandeling van uierontsteking met antibiotica niet altijd zorgt voor genezing. „Ik heb aangetoond dat de stafylokokken de uiercellen binnendringen. Daardoor kan de antibiotica waarmee de infectie wordt behandeld de bacteriën niet goed bereiken.”

In de derde plaats heeft Lammers gekeken wat er op het gebied van de genen verandert als een stafylokok in de uier terechtkomt. „Ik heb gekeken welke genen actief worden als Stafylococcus aureus in de melk terechtkomt. Op dat moment worden andere genen afgelezen dan op het moment dat de bacterie gewoon op de huid aanwezig is. Meer kennis van deze genexpressie is van belang bij het zoeken naar nieuwe medicijnen. Als we beter begrijpen hoe bacteriën in elkaar zitten, kunnen we een infectie behandelen en wellicht vaccins ontwikkelen.”

Maar dat is volgens Lammers nog toekomstmuziek. „Ik heb fundamenteel onderzoek gedaan, waaraan geen harde conclusies zijn te verbinden. Mijn resultaten hebben vooral de wetenschappelijke kennis vergroot en zijn niet direct van belang voor de agrarische sector.”