Wetenschap 12 september 2000

Moderne technieken laten energieverbruik met 30 procent dalen

Zuinigheid troef in Haags zwembad

Door C. van der Wind
Het nieuwe zwembad Zuiderpark in Den Haag is, wat energieverbruik betreft, het zuinigste van Nederland, aldus wethouder W. Stolte van sportzaken. Het bad bespaart aan elektra 70 procent, aan gas 55 procent en aan water 35 procent. Stolte spreekt al van een voorbeeldproject voor andere baden en instellingen.

De Nederlandse overheid eist dat alle nieuwbouw van recreatievoorzieningen voldoet aan een bepaalde mate van energiezuinigheid. Het bad heeft een energieprestatiecoëfficiënt (EPC) –een maatstaf van energieverbruik– die 30 procent lager is dan volgens het bouwbesluit is vereist. Hoe lager de EPC, hoe energiezuiniger het gebouw. Voor zwembaden geldt vanaf januari 2000 een maximum-EPC van 2,2. Zwembad Zuiderpark scoort 30 procent lager met 1,6.

Om deze prestatie te leveren, is het gebouw met twee extra lagen geïsoleerd waar dat normaal één laag is. Dit geldt zowel voor muren, vloeren als voor het dak. Vervolgens kozen de architecten en ingenieurs voor efficiënte opwekking van energie. Een hoogrendementsketel in combinatie met een warmtekrachtkoppelingcentrale (wkc) en een warmtepomp zorgen voor de warmte. De wkc is een kleine elektriciteitscentrale. Bij de opwekking van elektriciteit komt ook warmte vrij en die kan weer worden benut om het zwembadwater te verwarmen. Een warmtepomp is een apparaat dat de tegenovergestelde werking van een koelkast heeft. Een chemische vloeistof haalt warmte uit de lucht en brengt die op een hogere temperatuur.

Legionellabacterie
Zonneboilers zorgen voor warm douchewater. Op het dak staan 26 zonnecollectoren met een totaaloppervlakte van 100 vierkante meter. Voordat het water naar de douches gaat, heeft er nog naverwarming plaats. Dit is nodig om er zeker van te zijn dat het water tot boven de 60 graden komt als preventie tegen de legionellabacterie.

Het zwembad doet ook aan warmteterugwinning. De ventilatielucht uit de zwemzalen, kleedruimten en algemene ruimten komt terug via een soort warmtewiel. Dit heeft een rendement van 90 procent. Hierbij wordt lucht uit het gebouw door een aluminium plaatcassette gevoerd. Een andere cassette voert de verse buitenlucht aan. De kantelklep draait na enige tijd de luchtstroom om en voert verse buitenlucht langs de opgewarmde cassette, terwijl de warme lucht langs de afgekoelde cassette wordt geleid.

Het bad benut zelf de door de eigen wkc opgewekte elektriciteit. Dit voorkomt verliezen die optreden bij het vervoer van elektriciteit van een centrale via het elektriciteitsnet naar de gebruikers.

Sensoren
In de kleedkamers en bij de waterglijbaan zijn aanwezigheidssensoren geplaatst. Als er enkele minuten geen beweging is, zullen het licht en de pomp worden uitgeschakeld. Alle cv- en waterpompen zijn voorzien van een toerenregeling die zorgdraagt voor een lager toerental en minder elektriciteitsverbruik op momenten wanneer het rustiger is.

Ten slotte maakt het zwembad gebruik van membraanfiltratie die vuil water uit het bad filtert. Onder hoge druk perst de installatie het water door een membraan, een wand met minuscuul kleine openingen. Verontreinigingen blijven dan achter. Het gezuiverde water komt dan opnieuw in de bassins.

In plaats van chloor te kopen, maakt het Zuiderparkzwembad zelf chloor via het proces van zoutelektrolyse. Daardoor is iets minder vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg nodig.

Dat ook een milieuvriendelijk zwembad niet vrij is van storingen bleek afgelopen week toen een waterkoppeling in de machinekamer het begaf. Door een foute constructie heeft het bad zes dagen zijn poorten moeten sluiten. Het water stond 40 centimeter hoog in de machinekelder.

De totale bouwkosten bedragen 22 miljoen gulden. De energiebesparende maatregelen vergen een investering van 2,2 miljoen gulden, waarvan 800.000 gulden subsidie is. De resterende 1,4 miljoen hoopt het zwembad in vier jaar terug te hebben verdiend door de energiezuinige aanpak. Dat over belangstelling niet te klagen valt, blijkt uit de 13.000 bezoekers in de tien dagen na de opening.