Euromast hangt vol sproeiers

„Wat een helder weer. Prachtig. Je kunt de Noordzee zien.” Op 100 meter hoogte, boven het panoramarestaurant van de Euromast, laat Frans Biemans zijn blik over Rotterdam gaan. Bruggen, havens, kantoorkolossen, slierten auto's markeren de Maasstad. „Het uitzicht verveelt nooit”, zegt de manager van de Euromast. „Straks, eind september, krijg je 's avonds die mooie rode luchten boven de stad. Formidabel.”

Stel dat er brand uitbreekt, terwijl honderden toeristen in het panoramarestaurant op 96 meter hoogte verblijven? „Je houdt er rekening mee”, zegt Biemans, ook verantwoordelijk voor de veiligheid in de Euromast, die jaarlijks zo'n 250.000 –buitenlandse– toeristen trekt. „De paniek die er misschien uit zou breken, is m'n grootste angst.”

Sproeiers
De Euromast heeft diverse maatregelen getroffen om brand te voorkomen en vuurhaarden zo snel mogelijk te blussen. De Rotterdamse toren is tot het restaurant voorzien van een sprinklerinstallatie. Om de 4 meter zitten 'sproeiers' die bij brand automatisch in werking moeten treden. De sprinklerkoppen spuiten 150 liter water per minuut. „Dat kun je vergelijken met een forse stortbui.”

De sprinklerinstallatie haalt het water uit twee bronnen. In een vat boven het restaurant (zie de afbeelding hiernaast) ligt 40.000 liter water opgeslagen. „Dat hoef je alleen maar naar beneden te laten lopen”, lacht Biemans. Binnen 20 minuten is die voorraad bluswater echter uitgeput. Daarom is de sprinklerinstallatie ook aangesloten op de hoofdwaterleiding. Pompen stuwen het water naar boven, de installatie in.

Muziek
Om brand in het panoramarestaurant te voorkomen, bakken de koks hun eten op elektrische platen. „We gebruiken geen open vuur”, zegt Biemans in de keuken van de Euromast. Vloerbedekking en plafond zijn van brandwerend materiaal gemaakt. Ook hangen op diverse plaatsen in de Euromast de bekende brandslangen.

Bij brand is gebruik van liften voor het publiek verboden. Mensen moeten vluchten via de noodtrap. Die moet 60 minuten brandwerend zijn. „Onze trap is zo gemaakt dat je lekker snel naar beneden loopt”, zegt Biemans, terwijl we in de holle buis de betonnen trap afdalen. „Behalve voor dames met hoge hakken.” Ooit is de noodtrap in de Euromast in gebruik geweest. De beide liften weigerden dienst.

Het is zaak dat het publiek bij een calamiteit zo snel mogelijk wordt gealarmeerd. In de Euromast is de noodzender aangesloten op de radio. Beneden bij de kassa's draait Biemans een schakelaar om. Er klinkt muziek uit een speaker. „Deze muziek draaien ze op dit moment in het panoramarestaurant. Bij een brand wordt die muziek onmiddellijk onderbroken en volgt de alarmmelding. Automatisch met een goed verstaanbaar volume.”

De Euromast heeft twee liften, waarvan één gebruikt kan worden als brandweerlift. Die heeft brandwerende bekabeling. De Euromast is het enige object in Nederland waar de twee liften in één schacht zitten, weet Biemans. Mocht er één lift kapot zijn, dan kunnen de passagiers gebruik maken van de andere. „Z'n maatje gaat dan naast 'm staan en de mensen kunnen overstappen. Als je de kapotte lift met de hand naar beneden zou moeten halen, draai je je wezenloos.”

Nadeel is dat het systeem niet zonder gevaar is. „Reparateurs moeten oppassen. Ze moeten hun hoofd niet buiten de lift steken, want de andere lift kan eraan komen.”

Manco
De Nederlandse hoogbouw is „niet onveilig”, maar er valt nog van alles te verbeteren. Dat vindt R. R. Hagen, hoofd expertise en onderzoek bij het Nederlands Instituut voor Brandweer en Rampenbestrijding (NIBRA). „Ik acht het zeker mogelijk dat bij een redelijke brand in hoge gebouwen meerdere slachtoffers vallen.”

Fors manco bij veel hoge gebouwen is het ontbreken van een sprinklerinstallatie, betoogt Hagen. „Ik denk bijvoorbeeld aan een hoog woongebouw in Scheveningen. Daar is geen sprinklerinstallatie.” Nederland loopt wat dat betreft „ver achter” bij Amerika. Daar is een sprinklerinstallatie gemeengoed. „Onlangs had ik wat Amerikanen op bezoek. Ze weigerden in Amsterdam te gaan slapen in een ongesprinkeld hotel. Ik heb een tijd moeten zoeken om een geschikte locatie te vinden.” Uit internationaal onderzoek blijkt dat een sprinklerinstallatie in 98 procent van de gevallen een brand in de kiem smoort.

Dat er in menig Nederlands hoog gebouw toch niet zo'n sproei-installatie is te vinden, heeft te maken met de centen, betoogt Hagen. „Ik weet dat er vaak harde onderhandelingen worden gevoerd tussen de brandweer en de aannemer. Een sprinklerinstallatie kan honderdduizenden guldens kosten. De bouwer probeert de kosten te drukken. Die redeneert: In mijn gebouw komt geen brand.”

Hagen pleit voor dubbele brandweerliften in hoge gebouwen. „Dan kunnen de brandweerlieden heel wat sneller hun spullen naar boven krijgen.” Ook een overdrukinstallatie, die rook wegblaast, kan gouden diensten bewijzen, aldus Hagen.