De sterrenhemel in augustus

De wetenschappers van de Universiteit van Arizona in de Verenigde Staten ontdekten 1999UX18 vorig jaar november tijdens een zoektocht naar kleine hemellichamen binnen ons zonnestelsel. Na verscheidene waarnemingen kwam het team van Scotti tot de conclusie dat het hier niet om een asteroïde of kleine planeet ging, maar om een maan van de reuzenplaneet Jupiter.

”Maantje” is een betere benaming. De zeventiende maan van Jupiter meet waarschijnlijk niet meer dan 10 kilometer en is daarmee de kleinste maan die ooit ontdekt is bij een van de grote planeten. Vanaf de aarde is het maantje alleen met professionele hulpmiddelen waar te nemen.

Jupiter zelf is in augustus in Stier te vinden. Dat sterrenbeeld staat 's morgens hoog in het zuidoosten. Enkele graden ten westen van Jupiter straalt de minder heldere Saturnus. Jupiter en Saturnus komen kort na middernacht op. In de nacht van 22 op 23 augustus is de maan dicht onder de twee te vinden. Om 21 uur staat de maan onder Saturnus, in de vroege uurtjes van de drieëntwintigste onder Jupiter.

Oppositie
De laatste weken van augustus is ook de planeet Mars (weer) aan de oostelijke ochtendhemel te zien. De rode planeet komt minder dan twee uur voor de zon op en staat eerst in Kreeft, later in Leeuw.

Op de tiende van de maand staan Mars en Mercurius om 5.40 uur op minder dan een maandiameter afstand van elkaar, heel laag boven de oostelijke horizon. Eenvoudig zal het niet zijn om de twee met een kijker te vangen. Vrij zicht op de horizon is een voorwaarde. Voor de kleine Mercurius is het de laatste dag dat hij deze maand zichtbaar is.

Uranus, die deze maand in Steenbok staat, komt op 11 augustus in oppositie en komt dus op als de zon ondergaat, omdat –vanaf de aarde gezien– precies ertegenover de zon aan de hemel staat. De blauwgroene planeet is alleen met een verrekijker of telescoop te zien.

Verbleken
Augustus is de maand van de Perseïden. Elk jaar bereikt deze meteorenzwerm iets voor het midden van de maand haar hoogtepunt. Dit jaar zal het maximumaantal flitsen van brokstukjes die in de dampkring verbranden, in de nacht van 12 op 13 augustus vallen. De nachten ervoor en erna beloven ook veel activiteit. De Perseïden kunnen een maximum van 100 'vallende sterren' per uur bereiken. De volle maan zal er echter voor zorgen dat veel van de meteorensporen verbleken in haar licht. Naast de Perseïden zijn er nog twee meteoorzwermen actief in augustus, maar het aantal 'vallende sterren' dat zij leveren is beperkt.