Team Meteo Consult observeert wervelstorm

Tornado boven de highway

Het is vrijdag 11 mei 2000. Een dag die ondergetekende en vier collega's van Meteo Consult uit Wageningen (Eric Terpstra, Martijn van der Pauw, Reinier van den Berg en Coen Verrijn Stuart) niet snel zullen vergeten. We zijn in de VS om een bijzonder meteorologisch verschijnsel op te sporen en vast te leggen op dia en film: de tornado. Onze inspanningen, we reden tussen 25 april en 29 mei bijna 23.000 kilometer, worden ruimschoots beloond.

Voor het opsporen van tornado's maakten we gebruik van een laptop met mobiele telefoon. Hiermee konden we actuele radarbeelden en satellietfoto's buiten in het open veld van internet downloaden. Verder gebruikten we actuele weerkaarten en speciale scannerfrequenties. Via de scanner waren we in staat speciale tornadowaarschuwingen te beluisteren. In het geval van een waargenomen tornado werd bijna voortdurend een uiterst nauwkeurig verslag gegeven van positie en trekrichting.

Onze moeite wordt beloond. Op vrijdag 11 mei staan we zes minuten lang oog in oog met een grote en brede slurf (twister) op een afstand van slechts 1 kilometer.

Rondvliegend puin
Ik bevind me nog buiten de auto en film de eerste golf rondvliegend puin. De afstand tussen de tornado en ons is dan nog 2 à 3 kilometer. Daarna rijden we weg omdat het hevig begint te regenen. Het risico bestaat dat we de tornado daardoor niet kunnen zien. Ongeveer tien minuten later bevinden we ons net ten noorden van het vliegveld van Waterloo. Door de ruiten van onze busje zien we vervolgens in korte tijd een grote en brede tornado ontstaan.

Uit de wolkenbasis komt een zwarte 'kegel' naar beneden. Op de grond bewegen de bomen in de verte wild heen en weer. We zien zelfs elektriciteitsleidingen knappen, wat een enorm geflits oplevert. Na een minuut daalt een indrukwekkende zwarte slurf helemaal vanuit de onweerswolk neer tot op het aardoppervlak.

We besluiten nog iets verder door te rijden. Dan zetten we met gierende banden en brullende zenuwen de auto stil. De tijdspanne van zes minuten die daarna volgt, zullen we waarschijnlijk nooit meer vergeten.

Bij het openen van de deuren bedraagt de windsnelheid 40 tot 50 knopen (windkracht 10, 90 kilometer per uur) uit het westen. Al filmend, loop ik naar buiten en richt ik de camera direct op de ronddraaiende wolkenmassa.

Na ongeveer dertig seconden dringt het echt tot ons door dat we aan de rand van een zware tornado staan. De wind wakkert verder aan en bereikt tijdelijk een waarde van 80 knopen (130 tot 140 kilometer per uur). Een oorverdovend lawaai is het gevolg; de kern van de tornado is op dat moment 1000 meter van ons verwijderd.

Greppel
Eric en Martijn duiken in een nabijgelegen greppel. Reinier, Coen en ondergetekende hurken neer en zoeken steun bij elkaar tegen de loeiende wind. Staan is gewoonweg onmogelijk. Tijd om bang te zijn is er eigenlijk niet, ondanks het feit dat we wel degelijk in het buitenste windveld van de tornado staan. We houden scherp in de gaten of er geen grote stukken puin op ons afkomen.

De aanblik van de tornado zullen we nooit vergeten: een gigantisch grote massa aan snel ronddraaiende wolken die een geweldige invloed op de omgeving heeft. We worden compleet gezandstraald en vlak voor ons worden plukken aarde losgerukt en omhoog gezogen door de wervelende wind. We schatten de windsnelheden op slechts 50 tot 100 meter voor ons op zo'n 100 knopen (zo'n 200 kilometer per uur, het dubbele van windkracht 10).

Na ongeveer drie minuten –het besef van tijd is nauwelijks meer aanwezig– neemt de wind op onze plaats af tot 60 knopen, nog altijd orkaankracht. Vanachter de tornado wordt lucht aangezogen met een temperatuur van 31 graden! Een schroeiend hete wind. Vervolgens trekt de slurf van de tornado zich vrij snel terug in de wolken. Wij stappen in ons busje en rijden weg.

Helikopter
Onverwachts worden we vervolgens geconfronteerd met zes andere kleinere tornado's, die telkens gedurende korte tijd op 5 tot 10 kilometer afstand ontstaan. Via onze scanner en draagbare televisie horen en zien we het live-verslag van de waarnemers in een helikopter die boven ons hangt. Vliegen onder zulke omstandigheden is overigens zeker geen ongevaarlijke bezigheid. De piloten zijn hier speciaal op getraind. Verder wemelt het van de politieauto's. De ”cops” zetten wegen af voor het verkeer. Als het donker begint te worden, staken we onze jacht. Het wordt dan te gevaarlijk.

Met het zand nog in onze haren en op onze gezichten arriveren we een uur later in ons hotel en kunnen we beginnen met het verwerken van de tornadobeelden.