Weefsel uit het vat

De Europese ruimtevaartorganisatie (ESA) gaat samen met specialisten van Europese universiteiten en industrieën in de ruimte onderzoek doen naar de groei van menselijk weefsel en menselijke organen buiten het lichaam. Voor het onderzoek wordt een bioreactor gebouwd aan boord van het toekomstige internationale ruimtestation dat Europa met Amerika, Rusland, Japan en Canada ontwikkelt.

De Europese ruimtevaartorganisatie denkt zo, samen met het bedrijfsleven en de universiteiten, een bijdrage te kunnen leveren in de strijd tegen het tekort aan weefsel- en orgaandonoren. In Europa zijn er jaarlijks meer dan 100.000 aanvragen voor transplantatie. Daarnaast lopen patiënten het risico dat het lichaam het orgaanweefsel van andere mensen afstoot.

Grote behoefte is er bij personen tussen de twintig en de vijftig jaar die ernstige blessures oplopen bij het werk en het sporten. Kapotte gewrichten, gebroken en gescheurde kniebanden en problemen met de meniscus komen veel voor. Europese onderzoekers denken dat het op termijn mogelijk moet zijn in een bioreactor een uitgenomen beschadigde meniscus weer te laten aangroeien tot een perfect exemplaar, dat dan weer geschikt is voor terugplaatsing bij een patiënt. Zo'n bioreactor is te vergelijken met een grote reageerbuis, een kweekvat, waarin cellen of weefsels onder nauwkeurig gecontroleerde omstandigheden groeien. Een van de problemen bij het kweken van weefsels is dat de cellen liever naast elkaar dan boven op elkaar groeien.

„We gaan bekijken of en hoe het mogelijk is cellen te kweken in drie richtingen. Dat zijn de enige cellen waarmee kunstmatige organen zijn te maken. De wetenschappers focussen daarbij in eerste instantie op het relatief simpele weefsel van het kraakbeen voor bijvoorbeeld de totstandkoming van een meniscus. De beste kweekmethode kan wellicht op aarde in massaproductie worden genomen”, zegt wetenschapscoördinator M. Heppener van de ESA.

De ervaringen met de kweekkamer in de ruimte moeten een injectie geven aan de productie van celweefsel buiten het lichaam om. De gewichtloze omgeving biedt daarvoor uitstekende condities en een goede kweekvijver, zo verwachten de wetenschappers.

Het biomedische project is het eerste van naar verwachting vijftig projecten die ESA de komende jaren verwacht binnen te halen en dat wetenschappelijk en industrieel onderzoek met elkaar combineert.