De sterrenhemel in april

Hét gebied waar de namen en verhalen van de mythologische figuren voortleven. Sterrenbeelden en planeten herinneren aan de vele vechtpartijen en drama's uit de mythologie. De tijden veranderen echter. Stootte Jupiter in de Oudheid zijn vader Saturnus nog van de troon en was Mars betrokken bij oorlog op oorlog, de eerste twee weken van april zijn de drie vredig bij elkaar aan de avondhemel te vinden.

Op 1 april is de eerste mooie samenstand van de drie te zien. Die dag staan Saturnus, Jupiter en Mars 's avonds om negen uur strak in het gelid boven de westelijke horizon: Mars het laagst; de grote, heldere Jupiter iets hoger, in het midden; en Saturnus sluit de rij 'bovenaan'.

Wie de rode planeet Mars de dagen daarna volgt, ziet hem langs Jupiter opschuiven in de richting van Saturnus. Op 6 april 's avonds om 23 uur is Mars het dichtst bij Jupiter. Twee uur eerder is ook de smalle maansikkel bij de drie planeten te ontwaren. De maan staat dan enkele graden onder de planeet met de ringen, Saturnus: een bijzondere clustering van vier bekende hemellichamen.

De dagen daarna schuift Mars verder in noordoostelijke richting. Zo staat de rode planeet op de elfde april iets boven het midden tussen Saturnus en Jupiter. De zestiende is de 'god van de oorlog' ten noordwesten van Saturnus te vinden. Hemelspeurders hebben rond die tijd echter al veel last van de zonnegloed. In de loop van april wordt dat alleen maar erger, nu de zon weer steeds dichterbij komt.

De zonnegloed maakt het ook onmogelijk om Mercurius en Venus te 'vangen'. De twee kleine planeten komen namelijk net voor de zon op. De buitenste planeten Uranus en Neptunus in Steenbok zijn eveneens door het zonnelicht vrijwel onvindbaar.

Lyriden
Is de aprilhemel dan verder nog wel het bekijken waard? Zeker wel. Zo zijn tussen 16 en 25 april de Lyriden actief. Deze –kleine– meteorenzwerm kan in die nachten voor heldere flitsen zorgen. De ruimtebrokjes vallen schijnbaar uit het sterrenbeeld Lier. In de nacht van 21 op 22 april zullen naar verwachting de meeste meteorieten in de dampkring verbranden. De nog bijna volle maan zorgt er die nacht echter voor dat alleen de helderste flitsen zichtbaar zullen zijn. De kans op extra heldere vuurbollen is volgens sterrenkundigen echter hoog.

Voor de onverzadigbaren zijn deze maand vooral de sterrenbeelden Maagd en Leeuw, die 's avonds hoog in het zuiden staan, studiekost. Achter deze twee constellaties aan komen Haar van Berenice en het sterrenbeeld Boötes, met daarin de op twee na helderste ster aan de hemel, Arcturus.

In het noordoosten staat het grote sterrenbeeld Hercules, vernoemd naar de sterke zoon van de oppergod Zeus. In Hercules is met een verrekijker een van de helderste bolvormige sterrenhopen te zien. De sterrenhoop M13 telt circa 300.000 sterren en is bij een donkere nacht met het blote oog als een vage ster te ontwaren.

Pasen
Pasen valt dit jaar op zondag 23 april. Later dan gewoonlijk. Dit komt doordat de eerste volle maan na het begin van de lente (20 maart) pas op 18 april aan de hemel staat. De eerste zondag na die gebeurtenis is het Pasen. De laatste keer dat deze feestdag zo laat viel, was in 1943. De laatst mogelijke datum waarop de herdenking van de opstanding van de ”Zonne der gerechtigheid” kan plaatsvinden is 25 april. Dat is pas in 2038 weer het geval.