Wetenschap 29 februari 2000

Intel introduceert eerste 64-bitsprocessor

Itanium volgt Pentium op

Door S. M. de Bruijn
De dagen van de Pentium zijn geteld. Deze week laat chipfabrikant Intel op de computerbeurs Cebit 2000 de eerste machines zien die uitgerust zijn met de opvolger van de Pentium-serie: de Itanium. Het is de eerste Intel-chip die 64 reeksen data tegelijkertijd kan verwerken. Concurrent AMD volgt op de voet.

De Pentium III is sinds maart 1999 op de markt, maar in krap een jaar tijd is de snelheid ervan verdubbeld. De eerste versies van de Pentium III hadden een kloksnelheid van 450 megahertz (MHz) en inmiddels werkt Intel hard aan een chip van 1 gigahertz (GHz). Maar dat is niet het nieuws van Cebit. Voor het eerst laat Intel de 64-bitsprocessor Itanium zien –eerder bekend onder de codenaam Merced– die de Pentium-reeks gaat opvolgen. Weliswaar was twee weken geleden in de Verenigde Staten al een tipje van de sluier opgelicht, maar in Hannover tonen de fabrikanten Bull, Compaq, IBM, Fujitsu Siemens en Hewlett-Packard wat deze chips kunnen presteren.

De stap van Pentium naar Itanium is groter dan op het eerste gezicht lijkt. De Pentium-chip is een zogenaamde 32-bitsprocessor, die tegelijkertijd kan rekenen aan 32 reeksen enen en nullen. Daarin verschilde de Pentium niet van zijn voorganger, de 486-processor, en zelfs niet van de 386-processor, die al sinds 1985 op de markt is. De Itanium is dus de eerste grote sprong van Intel in vijftien jaar.

Ook al laat Intel nu de Itanium zien, de chipfabrikant laat nog weinig details los. De computerleveranciers die de eerste chips in hun machines mochten bouwen, mogen evenmin iets vertellen. „No comment”, luidt het in koor. Halverwege dit jaar zal de Itanium in productie gaan. De eerste chips werken met een kloksnelheid van 800 MHz en hebben een cache-geheugen van 2 of 4 megabyte. Machines met een Itanium-processor zijn vooral bedoeld als moedercomputers in netwerken. Zulke servers kunnen uitgerust worden met een reeks van Itanium-processoren, tot maximaal 512 stuks.

Een 64-bitsprocessor op zich is niet zo bijzonder. In de wereld van de computerspelletjes is de Nintendo-64 een begrip. Sony brengt aanstaande zaterdag in Japan de PlayStation 2 op de markt, die een 128-bitsprocessor heeft en twee dvd-roms tegelijk kan lezen. De spelletjesmachines gebruiken die geavanceerde processoren om razendsnelle en realistische beelden op het scherm te tonen.

Pentium 4
Intussen ontwikkelt Intel het laatste model van de Pentium-serie, dat ook op Cebit te zien is. Deze processor heeft nu nog de codenaam Willamette, maar hier en daar duikt de aanduiding Pentium 4 al op. De chip bereikte twee weken geleden in de Verenigde Staten een topsnelheid van 1,5 GHz. De Willamette stelt computers in staat grote hoeveelheden data te verwerken en is daardoor beter uitgerust voor de toenemende stroom aan multimedia. Dat blijkt ook wel op Cebit. De nieuwe computers lijken zich te moeten bewijzen door vooral snelle bewegende beelden op het scherm te tonen. De Willamette zal pas eind dit jaar op de markt komen.

De stand van Intel op Cebit is dit jaar opvallend klein, maar achter de schermen heeft een felle concurrentiestrijd plaats. De demonstratie van de snelle Willamette volgt een week nadat aartsrivaal Advanced Micro Devices (AMD) een Athlon-chip toonde met een snelheid van 1,1 GHz. Die chip zal nog voor de zomer beschikbaar zijn voor de markt. Daarmee lijkt AMD een neuslengte voor te zijn op Intel, die pas in de herfst een 1 GHz-Pentium kan leveren.