Japan ontdekt internet

De zeventienjarige Yumi had les toen haar mobiele telefoon plotseling vrijwel onafgebroken bleef overgaan. De ene na de andere man belde de nietsvermoedende scholiere op met merkwaardige voorstellen. Een genegeerde aanbidder had haar telefoonnummer en een uitdagend bericht op internet verspreid.

Een andere signaal dat aangeeft dat internet eindelijk meer aandacht krijgt in Japan, is de koers van een aandeel Yahoo!-Japan, een internetzoekmachine in het Japans. De koers passeerde enkele weken geleden als allereerste Japanse aandeel de belangrijke grens van 100 miljoen yen en bereikte een prijs van 101,4 miljoen yen (2 miljoen gulden).

Yumi bracht een hele avond bij de politie door in een poging de dader te achterhalen, de managers van Yahoo brachten hun avond door met het drinken van champagne, systeembeheerders bij de overheid maakten overuren om de schade te herstellen. Meer Yumi's en meer managers van internetbedrijven zullen de volgende maanden dergelijke ervaringen hebben. Internet is plotseling als een bom uit elkaar gebarsten en verspreidt zich als een nietsontziend virus. Meer dan 17 miljoen Japanse huishoudens zijn nu aangesloten op internet, dat is 11 procent. De volgende twee jaar wordt een stijging naar 30 procent verwacht.

Aandeel
Yahoo!-Japan kent een razendsnelle groei. Het bedrijf staat nog maar twee jaar genoteerd aan de Japanse beurs en staat nu al op de 31e plaats wat marktwaarde betreft. Het bedrijf is voor 51,2 procent in handen van de zeer succesvolle Japanse internetinvesteerder Softbank. Het Amerikaanse moederbedrijf Yahoo! heeft een belang van 34,2 procent. Het bedrijf heeft in Japan uitstekend advertentie-inkomsten en meldde enkele weken geleden een inkomen van 12 miljoen gulden voor het laatste kwartaal van 1999. Dat was vijfmaal zo veel als in de vergelijkbare periode het jaar daarvoor. Een analist verwacht dat de marktwaarde van Yahoo!-Japan zal groeien naar liefst 200 miljard gulden tegen het jaar 2010.

Het volgende Japanse aandeel waarvan verwacht wordt dat het de grens van 100 miljoen yen zal doorbreken is ook een internetbedrijf. Internet Research Institute staat nu genoteerd op 77 miljoen yen en stijgt met het uur.

Atoomongeluk
Niet alleen de overheid, de aandelenmarkt en genegeerde aanbidders worden beïnvloed door het om zich heen graaiende internet. Voor de gewoonlijk snel geïntimideerde Japanner is het medium een uitkomst. Na het atoomongeluk in Tokaimura, 30 september vorig jaar, beweerde de Japanse overheid onmiddellijk dat het ongeluk niet ernstig was. De lekkage zou volledig onder controle zijn, verzekerden woordvoerders op de televisie.

Veel Japanners waren niet overtuigd, en websites die de officiële berichten tegenspraken, schoten als paddestoelen uit de grond. Later bleek inderdaad dat er veel meer radioactiviteit was vrijgekomen dan de overheid oorspronkelijk meldde. Het ongeluk eiste vorige maand zijn eerste slachtoffer. Een van de medewerkers van het bedrijf waar het incident plaatsvond, overleed als gevolg van de vrijgekomen straling.

Boze consumenten, vaak genegeerd door arrogante bedrijven die zich te groot en te belangrijk voelen om zich te bekommeren om een enkele klacht, publiceren hun ervaringen nu op het internet. Afgelopen zomer verontschuldigde Toshiba zich voor het negeren van een klant die een niet-werkende videorecorder had gekocht. De man trok de aandacht van de Japanse media nadat hij een homepage had opgezet waarin hij zijn gesprekken met een onbeschofte serviceverlener van Toshiba in detail had beschreven.

Een andere inwoner van de internetwereld wreekte zich met een homepage nadat van het huis dat een groot bouwbedrijf voor hem had gebouwd bleek dat het dak lekte. Zijn homepage, ”het lekkende huis”, toont een foto van door regenwater verkleurde muren en geeft de briefwisseling tussen hem en het bedrijf weer. In een land waar rechtszaken een generatie kunnen duren en bedrijven enorm gevoelig zijn voor hun publieke imago is internet een machtig wapen.

Internettelefoon
Ironisch genoeg zijn er in het technologieminnende Japan nog altijd relatief weinig mensen met een computer thuis. Het Japanse schrift leent zich slecht voor een toetsenbord en hele generaties zijn opgegroeid zonder te leren typen. De 11 procent van de huishoudens met een internetaansluiting staat in geen verhouding tot de 37 procent van de Amerikaanse huishoudens. De grote verspreiding van mobiele telefoons in Japan lijkt hier echter verandering in te brengen. Een nieuwe generatie telefoons met internetaansluiting heeft een revolutie in beweging gezet die Japan tot speerpunt van de internetwereld zou kunnen maken.

Daarin loopt Japan weer voorop. De Japanse passie voor de mobiele telefoon is wereldberoemd. Er zijn 53 miljoen mobiele telefoons in gebruik in Japan. Twee van elke vijf Japanners hebben een mobiele telefoon. Een internetbericht op een mobiele telefoon kost slechts 20 cent, de maandelijkse kosten voor de aansluiting bedragen 2 gulden, een schijntje vergeleken met 61 gulden voor een thuisaansluiting. In de trein zijn nu al overal mensen te zien die e-mails zitten te tikken op hun telefoon, zonder omzittenden te storen met een luide stem.

Japanse bedrijven zijn bovendien meesters in het miniaturiseren van elektronica. Het aanpassen van webpagina's voor een scherm zo groot als een visitekaartje is kinderspel voor hen. In 2001 wordt Japan het allereerste land met een geavanceerde ”derdegeneratie-webtelefoon”. De nieuwe telefoon geeft snellere internetverbindingen en een betere display. Bovendien kan de telefoon met hetzelfde nummer overal ter wereld gebruikt worden. Een late start in de internetmarathon was misschien nog niet zo slecht voor Japan.