Wetenschap1 februari 2000

Verkeersveiligheidscentrum Rijssen kan lesgeven op locatie

Met de simulator
door een bloemperk

Door G. ten Voorde
De rit begint in Rijssen. Haarstraat uit, overweg over, linksaf Reggesingel in, bij de verkeerslichten de Holterstraatweg op. In haarscherpe videobeelden flitst de Reggestad voorbij. De onervaren chauffeur pakt hier een paaltje, daar een bloemperk. Schaamteloos. De simulator wordt er niet warm of koud van.

Het Verkeers Veiligheids Centrum Rozendom (VVCR) verloochent z'n afkomst niet. De testrit in de nieuwe vrachtwagensimulator van het bedrijf start in het hartje van Rijssen. Dáár liggen ook de wortels van het bijna dertig jaar oude bedrijf. Ter wereld gekomen als rijschool, is Rozendom gegroeid tot slipschool en volwassen geworden als verkeersveiligheidsinstituut. In de bossen richting Markelo traint de VVCR jaarlijks 12.000 tot 14.000 cursisten.

De nieuwste aanwinst van Rozendom is een MAN F2000, type 19414, 410 pk, zestien versnellingen met splitter. De simulator staat morgen voor het eerst op de Bedrijfsauto-Rai in Amsterdam. Een testrijder waant zich –met een behoorlijke dosis fantasie– achter het stuur van een truck. Mét of zonder oplegger, dat blijft vooralsnog onduidelijk.

Het sobere dashboard bevat alle gebruikelijke ingrediënten. Snelheidsmeter, toerenteller, oliemeter én een heuse tachograaf. De kilometerteller wijst 0000595,7 kilometer. Nog amper ingereden. Richtingaanwijzer en claxon werken volgens het boekje.

De buitenspiegels brengen de bestuurder met één blik terug in de werkelijkheid. Het spiegelende duo levert niet het verwachte gezicht op de weg op, maar een stel nieuwsgierige snuiten van mensen die zich achter de simulator verdringen.

Overdosis
Grommend laat de motor zich horen. Voorzichtig trekt de testrijder op. De videobeelden zetten zich in beweging. De stoel schommelt mee met de optrekkende truck, die met een overdosis gas vooruitkruipt. Overweg. Afremmen, terugschakelen, optrekken. ”Snelheid te laag”, flitst een rode balk over het beeldscherm van 60 bij 40 centimeter. Oké, nog een straal gas erbij. Zo veel brandstofverspilling kan het systeem niet langer aanzien. Game over. Brokkenpiloot.

Directeur André Rozendom komt triomfantelijk met een print aanlopen. „Je zou voor je baas 17.000 liter brandstof op jaarbasis kunnen besparen”, grijnst hij. De uitdraai meldt zorgvuldig afstand, toerental, aantal schakelingen, gemiddelde snelheid per versnelling én brandstofgebruik in liters per 100 kilometer.

De ”mock-up” van Rozendom is juist voor dat laatste ontwikkeld. Zuinigheid. „Wij trainen met dit apparaat ervaren chauffeurs op 'het nieuwe rijden'”, zegt Rozendom. Deze zogenaamde 'rijstijl van de 21e eeuw' moet tijdwinst, efficiënt rijgedrag, grotere veiligheid, meer comfort, minder onderhoud en een besparing van 5 tot 25 procent op de brandstofkosten opleveren.

Interactie
De simulator is een fabrikaat van het Duitse Simutech en VVCR Virtual Reality. De beelden van de testrit bestaan uit vooraf vastgelegde video-opnames met stads- en plattelandsverkeer. Interactie tussen voertuig en andere weggebruikers ontbreekt daardoor. De blik op de weg is bovendien beperkt. Links en rechts kijken is er door de eenkanaals opnames niet bij.

„Voor ons doel is dit ruim voldoende”, reageert Rozendom. „Hydraulische armen op een bewegingsplatform onder een cabine zijn schitterend, maar voor de instructie van het nieuwe rijden niet noodzakelijk.” De VVCR wil met de mobiele rijsimulator de markt op. Lesgeven op locatie. Met afmetingen van pak-'m-beet 1 bij 3 meter is het apparaat eenvoudig te verplaatsen. „Transportondernemingen kunnen de simulator inhuren en hun personeel een dag trainen op zuinig rijgedrag.” De VVCR levert de instructeur erbij.

Rijschoolhouders vormen een andere doelgroep van Rozendom. „Een rijschoolhouder kan bij ons een cursus volgen en een certificaat halen, waarmee hij zelf cursisten kan opleiden.” Onder rijschoolhouders bestaat volgens de VVCR-directeur „veel belangstelling” voor simulatoren. Grootste struikelblok vormt echter de prijs.

De Rozendom-versie kost 180.000 gulden, een schijntje vergeleken met de 1 miljoen gulden kostende simulator van de Vakopleiding Transport en Logistiek in Alphen. Niet te vergelijken, benadrukt Rozendom. In Alphen kan de simulator een deel van de rijopleiding vervangen. Déze is bedoeld om het rendement op de weg te verbeteren. Wij richten ons daarbij bewust op de onderkant van de markt. Low budget. Voor iedereen betaalbaar. Er zijn al simulatoren in een basisuitvoering vanaf 5000 gulden.”

Mist en sneeuw
Het veiligheidcentrum, importeur en tevens verkoper van de Simutech-apparatuur voor de Benelux, heeft grootse plannen. Tegen meerprijs kan ”VVCR Virtual Reality” extra modules met eindeloos veel praktijksituaties leveren. Mist, sneeuw, gladheid zijn op bestelling verkrijgbaar. Ook grafische, interactieve beelden, zoals bij de Vakopleiding in Alphen van de Franse firma Thomson, zijn op afroep mogelijk. Met of zonder cabine en bewegingsplatform.

Rozendom zegt binnen een jaar een vergelijkbare simulator als Thomson te kunnen leveren. „Wat de markt vraagt, leveren we. Juist de samenwerking tussen Simutech, softwarehuis Green Dino, TNO en ons opleidingsinstituut maakt dat mogelijk. Zo is men al geruime tijd bezig met een verkeersintelligentieprogramma, dat zorgt dat andere weggebruikers reageren op mijn weggedrag.” De VVCR-directeur wacht vooralsnog de reacties uit de markt af. „De verwachtingen zijn hooggespannen.”