De grote stad is gevallen

„Volgens Openbaring 6 zendt God allereerst het witte paard van het Evangelie uit, daarna volgt het rode paard”, zegt ds. L. W. van der Meij, christelijk gereformeerd predikant in Driebergen, in een commentaar op de gebeurtenissen in Amerika en in de gehele wereld. „God geeft de volkeren de gelegenheid zich alsnog te bekeren. Hét signaal van de eindtijd is de verkondiging van het Evangelie.”

Ds. Van der Meij heeft de laatste dagen, zonder New York met Babel te identificeren, veel aan Openbaring 18 moeten denken. „De handelsstad is in rook gehuld. De kooplieden staan te kijken hoe de stad wankelt. Daaraan moest ik aan denken toen ik de mensen zag kijken aan de overzijde van de rivier naar de skyline van Manhattan: En de volkeren bedreven rouw over Babylon.”

Geen religieus conflict
Toch is het volgens ds. Van der Meij de vraag of we deze strijd moeten zien als een religieus conflict, „Dan zouden de terroristen ook wel Rome hebben kunnen kiezen. Rome is toch het centrum van religieuze macht en prestige. Maar nu zijn dat de torens van het WTC van New York, het centrum van het geld en van de handel, en het Pentagon, het hart van de wereldstrategie en de militaire macht. De terroristen hebben de handel en de economie kennelijk meer willen treffen dan de religie. Daarom is deze aanslag ook niet primair te zien als een aanval op christelijk Amerika. Predikanten in Amerika hebben de laatste week terecht gewezen op de oordelen over Amerika als gevolg van het verlaten van Gods Wet. De aanslagen waren pure aversie tegen een verwereldlijkt Amerika als imperialistische macht. Je mag daarom ook niet zonder meer zeggen dat het een strijd van de moslimwereld is tegen het christelijke Westen. Arabieren voelen zich vooral vernederd door westerse arrogantie.”

Eindtijd
Toch ziet de Driebergse predikant de aanslagen wel degelijk in het perspectief van de eindtijd. Hij wil zich daarbij niet laten leiden door de dreigende betekenis van het woord ”Apocalypse.” „Laten we liever de oorspronkelijke betekenis van ”Apocalypse” naar boven halen. Het woord Apocalypse heeft voor velen een negatieve, dreigende klank gekregen: de wereld vergaat! Maar allereerst betekent het woord ”onthulling”, namelijk dat Gods Koninkrijk komt. Gods bedekking wordt nu weggenomen. God heeft voorzegd welke dingen er in de laatste tijd zouden gebeuren. We behoeven daarom niet in verwarring te raken. We moeten ook bij dit alles niet alleen denken: de wereld vergaat, maar: God geeft mij een signaal dat ik mij moet bekeren. God doet deze vreselijke dingen in Amerika niet om mensen te doden en te pijnigen, maar opdat ik de naam van de verhoogde Christus zou aanroepen en zou behouden worden. Dat aanroepen wordt volgens Handelingen 2 voorafgegaan door bloed, vuur en rookdamp.”

Van der Meij schreef in december vorig jaar in Terdege een 'najaarsbeschouwing' over „de reuzen van de wereld”, de computergiganten, de immense welvaart van het Westen, het gevoel dat er niets meer kapot kon gaan, de veramerikanisering. Hoe onverwacht actueel! „De reuzen zijn wel niet helemaal gevallen, maar ze hebben wel laten zien hoe kwetsbaar ze zijn en een achilleshiel hebben die de islamieten weten te vinden. Dat noopt de reuzen tot bescheidenheid en het besef dat ze mensen zijn. Dat geldt ook voor ons land. Nu was het New York, maar ook de Nederlandse samenleving is kwetsbaar. Ook Rotterdam is een wereldstad, met netwerken naar heel West-Europa. Die stad zou ook gemakkelijk getroffen kunnen worden.”

Slechts een beginsel
De Bijbel spreekt van een „beginsel der smarten.” En nog is het einde niet. „In Openbaring 6 staat dat mensen roepen: Bergen valt op ons en heuvelen bedekt ons. „De mensen zullen denken: dit is de oordeelsdag. Maar dan is er zelfs nog genadetijd. Ik zie de gebeurtenissen in Amerika dienstbaar aan de verkondiging van het Evangelie. Hét kenmerk van de eindtijd is de verkondiging van het Evangelie. God geeft nog genadetijd om mensen tot de gemeenschap met Zijn Zoon te brengen. De centrale figuur in de eindtijd is de Ruiter op het witte paard, Christus. Die zal het doen en niet zonder de verschrikkingen van de eindtijd. Zo gaat het werk van God naar Zijn eindpunt. Door vele barensweeën en pijnen heen volmaakt Hij Zijn Rijk en maakt Hij alle dingen naar Zijn belofte nieuw”, zegt ds. Van der Meij. „Wat heeft God toch een geduld met de volkeren der aarde. Als mensen dát eens zouden zien!”

Geen houvast meer
De hervormde predikant dr. J. Hoek, die zich met de leer van de laatste dingen heeft beziggehouden, zegt in gebeurtenissen van vorige week veel te herkennen van wat in het boek Openbaring geschreven staat over tekenen in de eindtijd. „Daar is immers het overweldigende, het wereldwijde en het verbijsterende kenmerkend. Ook blijkt dat de aardse politieke en economische macht geen werkelijke bescherming en houvast biedt.”

Toch is het volgens hem gevaarlijk en misleidend om tot concrete duidingen te komen, bijvoorbeeld gelijkstelling van Babylon dat gevallen is met Manhattan dat voor een deel in puin ligt. „Wie met zulke duidingen of toespelingen naar buiten treedt, ondermijnt het gezag van het Woord. De actuele relevantie van het woord uit Openbaring over de val van Babylon moet veeleer gezien worden in de onthulling van de machteloosheid van onze trotse economische en militaire burchten. Het heeft ons veel te zeggen dat de Twin Towers en het Pentagon geen veiligheid bieden. Dat roept ons toe de ware veiligheid te zoeken bij de levende God.”

Dr. Hoek vindt het opmerkelijk dat Israël altijd een rol speelt bij zulke ingrijpende gebeurtenissen. „Dat is naar mijn mening in overeenstemming met de profetische en apostolische aanwijzingen dat in het heilsplan van God het oude verbondsvolk in het laatste der dagen weer een cruciale positie krijgt. Maar dat zijn geen scenario's.”

De predikant hoopt dat de reactie van de westerse wereld niet zal worden gevoed door de behoefte eigen prestige op te krikken. „Gerechtigheid moet worden geoefend tegenover terrorisme, maar dan wel in het besef dat overheden dienaressen van God zijn en zelf aan hoge maatstaven van gerechtigheid worden gemeten. Dat betekent dus beperkt en gepast gebruik van geweld. Anders overwinnen we het kwade niet door het goede, maar worden we zelf meegesleurd in de maalstroom van het kwaad.”

Israël
De plaats van Israël in dit gebeuren is onmiskenbaar, aldus ds. J. de Vreugd, voorzitter van de Nederlandse afdeling van Christenen voor Israël (CvI). „Al direct werd de relatie gelegd met moslimfundamentalisme en het conflict in het Midden-Oosten. In elk geval wijzen alle sporen nu in de richting van de moslimfundamentalist Bin Laden. Hij heeft het verdorven, duivelse Westen, waarvan Amerika het symbool is, een gevoelige klap willen toedienen. In feite is de aanval op de hele westerse wereld gericht. Maar de kern van de Amerikaanse verdorvenheid is wel de steun van Amerika aan Israël.”

Zo komt uiteindelijk Israël weer als de zondebok tevoorschijn, aldus de CvI-voorzitter. „In allerlei commentaren in de dagen na de terreurdaden kwam dat ook naar voren. Amerika steunt Israël, dat de Palestijnen onderdrukt, en daarvoor moet het boeten. In alle simpelheid hoorde ik het een Arabische Nederlander voor de radio zeggen: Als Israël ophoudt Arabisch gebied te bezetten en Palestijnen op een vreselijke wijze te onderdrukken zal ook deze terreur ophouden. Sommigen trouwens spreken niet eens over terreur, maar over daden van verzet. De boodschap is duidelijk: laat Israël vallen, dan ben je veilig.”

Toegespitst
Zo spitsen de ontwikkelingen zich volgens ds. De Vreugd verder toe op Israël en op Jeruzalem, „een lastige steen en een drinkschaal der bedwelming”. „Antisemitisme en Jodenhaat openbaren zich bruter dan lang het geval geweest is. Denk aan de conferentie in Durban.” Hoewel natuurlijk alles in het werk gesteld moet worden om terrorisme te bestrijden en vrede te bevorderen, ligt de uiteindelijke oplossing niet in de sfeer van de politiek, zegt De Vreugd.

„Het Midden-Oosten blijft een kruitvat, totdat de Messias komt. Het ligt voor de hand, dat seculiere media hiervoor absoluut geen oog hebben. Christenen en christelijke media dienen zich in te spannen om de geschiedenis te verstaan in het licht van het profetisch getuigenis. In de signalen van de eindtijd nemen Israël en Jeruzalem een centrale plaats in.”

Israël is een volk, dat alleen woont, zo benadrukt de CvI-voorzitter. „Ik geloof dat hier inderdaad sprake is van profetische ontwikkelingen in de richting van de ontknoping van de wereldgeschiedenis. Zonder dat we alles precies kunnen duiden, is er sprake van een geestelijke strijd, een worsteling tussen licht en duisternis. Het rijk van de boze probeert de komst van het rijk van de vrede te verhinderen. Met alle middelen.”

Gebrokenheid
Prof. dr. A. van de Beek, die regelmatig publiceerde over het lijden van de wereld, de gebrokenheid van de schepping en de almacht van God, wil de verschrikkingen in Amerika niet los zien van het lijden van de gehele schepping. „Wij gaan vaak te selectief om met deze verschrikkingen. Verschrikkingen zoals in New York hebben zich ook afgespeeld in Rwanda en Kongo, al was het daar geen 'breaking news'. Maar daar zijn wel honderdduizenden doden gevallen. Dit alles laat ons zien dat de wereld niet perfect is en in alles begrensd. Het behoort tot de volwassenheid van de mens om te erkennen dat er lijden, kwaad en dood bestaan. De wereld is te vergelijken met een mensenleven dat door lijdensweg en ziekte zich tot een rijper menszijn ontwikkelt.”

Het kwaad in de wereld moet er zijn, maar we moeten het wel als kwaad benoemen, aldus Van de Beek. „De schuld blijft schuld, zonde is zonde. Maar de werkelijkheid lijkt op een kluwen waarbij je niet weet wie slachtoffer en dader is. Dat er in het WTC mensen met hun gsm'tje onder het puin contact maakten totdat de batterij op was, is vreselijk. De kapers zijn daders én slachtoffers van een ideologie. New York is slachtoffer, maar tegelijkertijd is de hele financiële, economische en culturele geraakt.”

Prof. Van de Beek zegt dat christenen er niet omheen mogen om de wereldgebeurtenissen theologisch te benoemen. Aan invullingen van bijbelteksten zoals Openbaring 18 waagt hij zich niet. „Die teksten golden voor Ninevé, Babylon, Rome en andere wereldsteden. Als je rijk en verrijkt bent, valt alles in één keer in elkaar. Als je denkt de toren van Babel te hebben, ontstaat er wel verwarring. Wee degene die op zijn geld vertrouwt.”

Het is wezenlijk van belang om God niet buiten de ramp te houden, vindt de VU-hoogleraar. „Je ziet christenen nogal eens agnostisch reageren door te zeggen dat God hier niets mee te maken heeft. Dat is in feite de oplossing van de Amerikaanse rabbijn Kushner, die God buiten de wereld en het kwaad houdt.”

De hele wereld is de wereld van God. God herken je aan het kruis, zegt prof. Van de Beek. „Laten we New York maar onder het kruis zetten. God is niet alleen de Lijdende, maar ook degene die de zonden van de wereld draagt. Door de dood heen zal het leven verrijzen. Midden in de wereld staat het kruis en daaromheen zullen de brokken van de wereldgeschiedenis blijven liggen.”