VN slaan alarm
over stroom
vluchtelingen

Volgens de UNHCR is het in de twee andere grote steden in Afghanistan, Herat in het westen en Mazar-i-Sharif in het noorden, relatief rustig. Een woordvoerder van de organisatie, Ron Redmond, zei dat er inmiddels geen internationale hulpverleners meer in Afghanistan zijn en dat het onmogelijk is een bevestiging van de berichten te krijgen. De UNHCR verwacht meer vluchtelingen en houdt rekening met „een grote crisis.”

Veel Afghanen uit de grote steden lijken op weg te zijn naar dorpen in Afghanistan zelf, maar anderen zouden op weg zijn naar Pakistan en Iran.

De UNHCR wijst erop dat Pakistan gisteren zijn grens met Afghanistan heeft gesloten en merkt op dat de situatie voor veel Afghaanse burgers kritiek is en „spoedig kan verergeren in het licht van de evacuatie van de internationale hulpverleners.” Het vluchtelingenprobleem was al voor het uitbreken van de huidige crisis door de VN tot het ergste ter wereld uitgeroepen.

„Plicht”
De UNHCR heeft beide landen gisteren opgeroepen de vluchtelingen toe te laten in het geval de VS inderdaad vergeldingsacties tegen Afghanistan ondernemen. Een woordvoerder van de organisatie ziet het als „een plicht voor de internationale gemeenschap” om Iran en Pakistan te helpen de Afghaanse vluchtelingen onderdak te bieden.

Iran en Pakistan herbergen al jarenlang grote groepen Afghaanse vluchtelingen. Tot op heden zijn dat er 1,5 miljoen in Iran en ruim 2 miljoen in Pakistan.

De UNHCR heeft zijn hulpverleners in het grensgebied met Afghanistan gealarmeerd. De organisatie wijst erop dat voor miljoenen Afghanen al gold dat „zij nauwelijks in staat waren te overleven” na drie jaren van droogte en ruim twintig jaar oorlogvoering. Voor het uitbreken van de crisis van vorige week telde Afghanistan binnen zijn grenzen bijna een miljoen vluchtelingen, die voor overleving deels afhankelijk waren van hulp van buitenaf. De situatie „kan snel verergeren en kan grote volksbewegingen veroorzaken, met veel doden”, aldus de UNHCR.

Aan de Afghaanse zijde van de Pakistaanse grens stonden gisteren duizenden vluchtelingen die hadden gehoopt Pakistan binnen te komen. Een zegsman van de Pakistaanse grenspolitie zei dat alleen enkele vrachtwagens met voedsel en mensen met geldige reisdocumenten waren doorgelaten richting Afghanistan.

Broeinest
Pakistan sloot gisteren de grens en stuurde meer politie naar zijn provincie aan de noordwestgrens om de kampen te bewaken waar al zo'n 1,2 miljoen Afghaanse vluchtelingen verblijven. Het provinciebestuur in Peshawar zei dat de kampen waren gesloten om „terroristen en subversieve elementen” in de gaten te kunnen houden. Het onherbergzame noordwesten van Pakistan is een broeinest van fundamentalisten en de regering in Peshawar is bang dat dezen de Afghaanse vluchtelingen tegen Pakistan zullen opzetten. De sluiting van de kampen leidde tot frustratie en woede onder de kampbewoners, die gewend zijn zich vrij in het grensgebied te kunnen bewegen.

Vluchtelingen in de kampen zeiden bezorgd te zijn over het vertrek van VN-hulpverleners uit de kampen. De hulpverleners ziften gewoonlijk de vluchtelingen en distribueren voedsel en medicijnen. Zij verlieten de kampen na de terreuraanslagen en keerden nog niet terug.

Zowel het Talibanbewind in Afghanistan als Pakistan versterkte ondertussen zijn troepenmacht langs de 2.500 kilometer lange grens. De Taliban-leiders dreigden de oorlog te zullen verklaren aan landen die de VS helpen bij een strafexpeditie tegen Afghanistan. Pakistan heeft de VS hulp toegezegd en president Pervez Musharraf doet zijn best de islamitische partijen en groeperingen in Pakistan daarin mee te krijgen.

Luchtruim
De Taliban-regering van Afghanistan heeft gisteren het Afghaanse luchtruim gesloten, heeft een buitenlandse diplomaat bekendgemaakt. Twee weken geleden had het Afghaanse regime al gedreigd dat te zullen doen als de Verenigde Naties geen einde zouden maken aan het luchtvaartembargo dat zij tegen Afghanistan hebben afgekondigd.

Volgens de Taliban maken elke dag naar schatting 110 internationale vluchten gebruik van het Afghaanse luchtruim.

Er worden op dit moment geen vluchten uitgevoerd op Afghanistan zelf. Na de aanslagen in de VS hebben de VN en het Rode Kruis hun hulpvluchten gestaakt.

De VN hebben tot tweemaal toe sancties tegen Afghanistan afgekondigd om de Taliban te dwingen Osama bin Laden, beschouwd als het brein achter de terreurgolf in de VS, uit te leveren. De laatste keer, in januari, werden alle tegoeden van de Afghaanse luchtvaartmaatschappij Ariana geblokkeerd en alle buitenlandse luchtverkeer verboden. Daarbij werd een uitzondering gemaakt voor vluchten om bedevaartgangers uit Afghanistan naar Mekka te brengen en voor humanitaire vluchten, die nu dus ook zijn gestaakt. Alle buitenlandse hulporganisaties hebben Afghanistan inmiddels verlaten, ook het Rode Kruis, dat over het algemeen als enige achterblijft als ergens oorlog uitbreekt.

Voor elke vlucht over Afghanistan moeten buitenlandse maatschappijen Ariana 400 dollar betalen, wat het Afghaanse regime ongeveer 5.000 dollar per dag oplevert. Maar het geld wordt op een rekening in Genève gestort, waar het regime er vanwege de sancties niet aan kan komen.