„En het einde is nog niet in zicht”

Een strakblauwe lucht overspant New York. De krachtige septemberzon zet de indrukwekkende skyline van de miljoenenstad in een verblindend licht. Op een mooie nazomerdag als deze zouden de parken en pleinen gevuld moeten zijn met picknickende families, verliefde stelletjes en straatkunstenaars. Niets van dat alles. Nu drommen duizenden mensen samen met trieste gezichten. Zwijgend. Wezenloos.

De reden voor die bedruktheid is een vuilwitte sluier, die de wolkeloze hemel boven het zuidelijke puntje van Manhattan ontsiert. Zes dagen na de terreuraanslag op het World Trade Center stijgt er nog altijd rook op van de puinhopen die van de twee trotse torens resten. Het gebied rond de ingestorte gebouwen is hermetisch afgesloten en tot ”crime zone” verklaard. Een leger politieagenten bemant blokkades en houdt nieuwsgierigen op afstand.

Op het beroemde Union Square hebben zich honderden mensen verzameld. Het gazon van het park op het midden van het plein is in een grote bloemenzee veranderd. Talloze kaarsjes branden ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de terreuraanslag op het WTC. Elk stukje muur is bedekt met foto's van personen die sinds de gruwelijke gebeurtenissen op de vroege ochtend van 11 september worden vermist.

Lappenpop
Verdwaasd slenteren de New Yorkers om het standbeeld van Abraham Lincoln. Sommigen staren minutenlang zwijgend naar afbeeldingen van slachtoffers. Anderen kunnen hun emoties niet bedwingen en laten hun tranen de vrije loop. Kleine voorwerpen vertellen stuk voor stuk hun dramatische verhaal: een brandweerhelm, een lappenpop, een glimmende politiepenning.

„Ik weet niet wat ik moet voelen. Alles is leeg vanbinnen. Ik vond het gewoon goed om hier te komen en met de rest van de burgers samen te zijn”, zegt Mary Hellman, een 18-jarige studente. Ze steekt een rood-wit-blauwe kaars aan en plaatst die voorzichtig in het gras. „Waarom doen mensen zoiets? Wat is de zin hiervan? Waarom zijn onschuldige mensen het doelwit van deze terreuracties?”

„Ik woon al zestig jaar in New York en ik weet dat er risico's aan het leven in deze stad verbonden zijn. Er is ook herhaaldelijk voor terreuraanslagen gewaarschuwd. Maar dit gaat elk voorstellingsvermogen te boven. Dit is oorlog”, voegt een oudere dame op Union Square eraan toe. Ze slaat haar arm om een huilend meisje en biedt haar een zakdoek aan. „En het einde is nog niet in zicht. Ik houd mijn hart vast als de president besluit om terug te slaan.”

Even verderop speelt een vrouw in de schaduw van een groepje bomen op een dwarsfluit. Een groep mensen heeft zich om haar heen geschaard. Als de eerste maten van het Amerikaanse volkslied uit het instrument komen, valt de menigte aarzelend in. Maar al spoedig zingen velen uit volle borst mee, zij het veelal met tranen in de ogen.

Dundoeken
„United we stand”, klinkt het. En inderdaad, ondanks de verschrikkelijke gebeurtenissen van de afgelopen week heeft de tragedie de New Yorkers dichter bij elkaar gebracht. Als één man proberen ze de schok van de aanslagen te boven te komen. Met gezamenlijke gebedsdiensten, bloeddonaties, distributie van levensmiddelen en inzamelingsacties.

Ook op politiek gebied lijkt in New York –voorlopig althans– de vrede te zijn aangebroken. In een eendrachtig gebaar bezochten burgemeester Rudolph Giuliani en de gouverneur George Pataki van de staat New York –beiden Republikeinen– samen met de twee Democratische senators voor New York –Charles Schumer en Hillary Clinton– de plaats van de ramp. Schumer stak daarbij openlijk de loftrompet over het uiterst competente optreden van Giuliani en Pataki bij het leiden van de reddingswerkzaamheden.

Intussen doen vlaggenverkopers in de hele Verenigde Staten goede zaken. Overal in het land wapperen de 'stars and stripes' – in veel gevallen halfstok. Ook veel auto's voeren de Amerikaanse driekleur halverwege de antenne. Op grote bruggen en viaducten hangen enorme dundoeken. Veel Amerikanen dragen vlaggetjes op hun kleren en zelfs T-shirts met afbeeldingen van de WTC-torens en teksten als ”Amerika onder vuur”. Het route-informatiesysteem langs de snelwegen brengt deze dagen geen filenieuws, maar roept de bevolking op tot moed en vastberadenheid.

Als de zon ondergaat boven New York flitsen duizenden lampen aan die de skyline opnieuw in een wonderlijk schijnsel zetten. De talloze kaarsjes geven de stad een sprookjesachtig aanzien. Maar in het licht van de krachtige schijnwerpers op Zuid-Manhattan stijgt nog steeds een smerige rookwolk op.