15 september 2001
Leidse islamoloog prof. Masud bepleit onderzoek naar motieven

„Terrorisme is geen jihad”

Door T. J. Lucas
UTRECHT – „De aanslagen op de Verenigde Staten van Amerika hebben niets met de islamitische jihad uit te staan. Niets. De Jihad is een godsdienstige strijd, die niet door een staat moet worden gevoerd, en nog minder door terroristen”, aldus prof. Muhammad Khalid Masud van het Islam Instituut in Leiden. Hoe dan wel? „Jihad is een persoonlijke godsdienstige strijd tegen boze begeerten of een defensieve strijd met wapens tegen een agressor van buitenaf.”

De Leidse islamoloog zegt persoonlijk zeer geschrokken te hebben gereageerd op het geweld in Amerika. „Ik was verbijsterd over de manier waarop deze misdadigers zichzelf en vele anderen om het leven hebben gebracht. Naast gevoelens van meeleven met de nabestaanden van de slachtoffers is de Leidse hoogleraar ook bezorgd over de berichten over wereldwijde agressie tegen moslims in niet-islamitische landen.

„Veel mensen gooien de hele moslimwereld op één hoop met de terroristen. Het zouden Arabieren zijn –en dus islamieten– en dus scheren zij alle moslims over één kam. Dat kan absoluut niet. Ik begrijp natuurlijk wel waar de agressie vandaan komt: In een opwelling van grote woede is het moeilijk jezelf te beheersen. Daarbij komt nog dat de ins en outs van de islam lang niet iedereen bekend zijn.”

Volgens Masud legaliseert de islam terrorisme op geen enkele manier. Het komt ook niet op uit de koran. „Terrorisme heeft niets met de jihad te maken, maar wortelt in politieke, economische en sociale ideologieën. Dat zien we op dit moment heel sterk in Afghanistan.” Sjiieten doden soennieten. Dat zijn twee moslimstromingen. Dat land gaat gebukt onder het Taliban-extremisme. De Taliban berooft de inwoners van hun vrijheid onder het mom van godsdienstige overtuigingen. Kerk en staat zijn echter gescheiden grootheden.”

Dat een deel van de islamitische wereldbevolking de Verenigde Staten als agressor betitelt, kan Masud goed volgen. „Het Palestijnse volk bijvoorbeeld lijdt onder het beleid van de VS. Dat is een historische kwestie, die alles te maken heeft met imperialisme. Kolonialisme is toch daadwerkelijke agressie? Het is duidelijk dat Amerika zijn handen politiek gezien niet in onschuld kan wassen. Dat geldt trouwens evengoed voor Europa. De geschiedenis van de Franse Revolutie toont mij dat ook in dit land veel onschuldig bloed heeft gevloeid in de strijd om de heerschappij van de Verlichting.”

Wat moet er volgens u gebeuren om het terrorisme te bestrijden?

„Voor alles dienen terroristen met militaire middelen te worden aangepakt. Een land als Pakistan bijvoorbeeld pakt terrorisme momenteel hard aan. Verder is er grondig onderzoek nodig naar de politieke motieven die terreurgroepen drijven tot hun daden. Wie is Bin Laden werkelijk? Hoe denkt hij en waarom denkt hij zo? Wat wil hij uiteindelijk bereiken? In dit soort onderzoek moet de wereld zwaar investeren.

Het is verder de hoogste tijd voor een redelijke dialoog tussen de westerse wereld en die van de islam. De woede van de ene groep wereldburgers na de aanslagen op Amerika en de vreugde bij de andere heeft meer met nationalisme dan met godsdienst te maken. Ook dat mag weleens duidelijk gezegd worden.”