Pentagon-vliegtuig
vloog eerst over Congres

WASHINGTON – Het gekaapte vliegtuig dat dinsdag op het Pentagon stortte vloog eerst over Capitol Hill, waar het Amerikaane Congres zetelt. Daarna zette het koers richting het Witte Huis, maar stortte neer op het Pentagon.

Dit heeft de Republikeinse afgevaardigde John Mica verklaard op basis van informatie van de politie.

„De kapers hadden een keus aan doelwitten”, aldus Mica, die zei dat dit een van de meest schokkende zaken was die hij de afgelopen 24 uur bevestigd heeft gekregen.

Bezoek
President George Bush zal vrijdag het door de grootste terreuraanslag uit de geschiedenis getroffen New York bezoeken. „Ik ween en treur met Amerika”, zei hij donderdag in een telefonische vergadering met gouverneur George Pataki en burgemeester Rudolph Giuliani van New York.

Bush benadrukte vastbesloten te zijn de 'nieuwe soort oorlog' waarmee de Verenigde Staten zich geconfronteerd weten te winnen. Daarbij zullen de VS aan andere landen vragen zich achter Washington te scharen.

Bush, die woensdagavond in Washington het eveneens getroffen Pentagon bezocht, zei met buitenlandse leiders overleg te hebben gevoerd over de terreuraanslagen, die hij 'de eerste oorlog van de 21ste eeuw' noemde. De buitenlandse leiders staan achter de VS, verklaarde Bush, die bovendien zei te verwachten dat ook de vergeldingsmaatregelen die de VS zullen treffen op buitenlandse steun kunnen rekenen.

De Amerikaanse president benadrukte dat de VS ook met Pakistan in diplomatiek contact staan. Dat land is de belangrijkste steunpilaar onder het Afghaanse Taliban-bewind, dat bescherming biedt aan Osama bin Laden. De schatrijke Saoedische balling wordt door velen als drijvende kracht achter het internationale terrorisme beschouwd. De VS geven Pakistan de kans mee te werken aan het Amerikaanse onderzoek, zei Bush.

Gezamenlijk optreden
De NAVO heeft woensdag in reactie op de terroristische aanslagen in New York en Washington voor het eerst in haar 52-jarig bestaan artikel 5 van het NAVO-verdrag in werking gesteld. Toch verplicht die daad - het bewuste artikel legt de 19 lidstaten de plicht op tot het verlenen van onderlinge militaire bijstand in geval van een gewapend conflict - niet tot een gezamenlijk optreden als de VS besluiten tot een vergeldingsaanval voor de aanslagen van dinsdag. Een collectieve NAVO-actie lijkt dan ook onwaarschijnlijk.

De NAVO-verklaring moet vooral gezien worden als een teken van solidariteit, benadrukte de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Colin Powell donderdag.

Geen G8-top
De Amerikaanse regering voelt zich zo gesteund door de internationale blijken van solidariteit na de aanslagen, dat ze geen noodzaak ziet voor een speciale G8-top. Minister van buitenlandse zaken Colin Powell heeft dat gezegd tegen zijn Italiaanse ambtgenoot Renato Ruggiero. De Italiaanse premier Silvio Berlusconi had gepleit voor een extra top van de zeven rijkste industrielanden plus Rusland om de bestrijding van terrorisme te bespreken. Italië is momenteel voorzitter van de G8.

Oorlogsspiraal
Er is geen sprake van dat Nederland in een oorlogsspiraal zal worden gezogen als de NAVO de aanslagen in de Verenigde Staten onder het zogeheten artikel 5 van het Verdrag van Washington laat vallen. Dat zei premier Kok donderdag tijdens een ingelaste persconferentie in Den Haag.

De NAVO besloot woensdag dat als zou blijken dat de aanslagen vanuit het buitenland waren gepleegd, deze zouden worden beschouwd als een aanval op de gehele alliantie. Deze artikel-5-procedure houdt een inspanningsverplichting voor de bondgenoten in om het getroffen land bij te staan. Dat kan in militair opzicht maar ook op andere manieren.

„Op de VS ligt nu de plicht om te reageren, maar wel op een proportionele manier. Wat er gebeurt is, mag niet zonder antwoord blijven,” zei Kok. Maar hij gaat er vanuit dat de VS „vastberaden en zorgvuldig” te werk zullen gaan.

Voordat de Amerikanen in actie kunnen komen moet echter eerst worden vastgesteld wie er precies achter zit. „Daar is de VS inmiddels ver mee gevorderd, maar ze weten nog niet waar het brein te vinden is,” aldus Kok.

Amnesty
Amnesty International heeft de Verenigde Staten donderdag gemaand na de terreuraanslagen van dinsdag niet naar vergelding te streven, maar naar gerechtigheid.

Gewonden
Een Amtrak-personentrein is donderdag na een botsing met een goederentrein in de Amerikaanse staat Utah ontspoord en in brand gevlogen, maar bij het ongeluk is geen van de passagiers ernstig gewond geraakt.

Aan boord van de trein bevonden zich 263 passagiers en veertien bemanningsleden. Voor veel reizigers was de trein een alternatief voor het vliegtuig vanwege het algehele vliegverbod dat dinsdag na de aanslagen in New York en Washington werd afgekondigd.