10 miljard in fonds
nazi-dwangarbeiders

BERLIJN – Duitse en Amerikaanse onderhandelaars hebben een akkoord bereikt over schadevergoeding aan ex-dwangarbeiders. Het fonds voor de mogelijk 2 miljoen nog levende ex-dwangarbeiders bevat straks 10 miljard mark.

De doorbraak in de slepende kwestie kwam naar verluidt toen de Duitse overheid haar aanbod verhoogde tot 5 miljard mark, eenzelfde bedrag als bedrijven hebben toegezegd. Een week geleden deed Berlijn nog „een laatste bod” van 4,2 miljard mark.

De overeenkomst wordt binnenkort officieel bekendgemaakt. Deelnemers aan de onderhandelingen zeiden gisteren dat details van de overeenkomst nog geregeld moeten worden. Vrijdag volgt in de Duitse hoofdstad een nieuwe gespreksronde, waaraan alle betrokkenen zullen deelnemen.

Het Joods Wereldcongres (WJC) in New York meldde dat het akkoord naar verwachting dan wordt ondertekend. Volgens de WJC reist de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Albright naar Duitsland voor de plechtige ondertekening.

De Duitse onderhandelaar Otto Graf Lambsdorff maakte gisteren bekend dat bondskanselier Schröder bereid is zijn bijdrage te verhogen, maar Lambsdorff noemde geen bedrag. De advocaten van de slachtoffers eisten tot nu toe in totaal 11 miljard mark. De begunstigden van het fonds zijn naar verwachting vooral Oost-Europeanen die door de Koude Oorlog nooit aanspraken op vergoedingen hebben kunnen maken.

Eerste betalingen
De woordvoerder van het bedrijfsfonds, Wolfgang Gibowski, zei te hopen dat nog meer ondernemingen zich zullen voegen bij het zestigtal dat er al aan deelneemt. Hij zei te verwachten dat het Duitse parlement de nodige wettelijke maatregelen snel zal goedkeuren, zodat voor de zomer de eerste betalingen aan de slachtoffers kunnen worden gedaan.

Maar zelfs na een akkoord is de juridische strijd voor de ex-dwangarbeiders nog niet voorbij. Advocaten van de slachtoffers zeiden dat er onenigheid is tussen de partijen over de verdeling van het geld over de ex-dwangarbeiders. Voorts bekritiseerde een Duitse slachtoffergroep het wetsontwerp voor de op te richten Duitse stichting die de gelden moet verdelen die door de overheid en het Duitse zakenleven bijeen worden gebracht.

Volgens Lothar Evers van de slachtoffergroep moeten aanvragers van een uitkering aan zulke hoge eisen voldoen dat op zijn hoogst 20 tot 30 procent van hen geld zal ontvangen. Slachtoffers moeten ten minste twee documenten overleggen waaruit blijkt dat zij zeker twee maanden onder bewaking werk moesten verrichten. Evers zei dat dergelijke documenten in veel gevallen niet hebben bestaan of niet zouden voldoen aan de eisen van het wetsontwerp, zodat veel slachtoffers achter het net zullen vissen. Bovendien moeten claims binnen zes maanden na aanname van de wet worden ingediend.

Van de miljoenen dwangarbeiders die tijdens de oorlog in Duitse fabrieken werkten leven er nog tussen de 1,5 en de 2,3 miljoen, meest in Oost-Europa.