Benzine nog nooit zo duur

Het eind van de prijsstijgingen is nog niet in zicht. Morgen gaat de prijs van een liter euro loodvrij naar 2,32 gulden. De oorzaak van de prijsstijgingen is volgens een woordvoerder van Shell vooral in de Verenigde Staten te vinden. De Amerikanen zijn massaal met hun auto op vakantie. Daardoor stijgt de vraag naar benzine. Grote Amerikaanse beleggers zoals pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen speculeren tegelijkertijd op een verdere prijsstijging, wat een opwaartse druk op de prijzen tot gevolg heeft.

Ook de hoge dollarkoers en de olieprijs spelen een rol. Vrijdag kwam de prijs voor ruwe olie voor het eerst in ruim zeventien maanden boven de 20 dollar per vat (159 liter) uit. De prijs is ook afhankelijk van vraag en aanbod en de capaciteit van raffinaderijen.

In de benzineprijs is de olieprijs van ondergeschikt belang. Accijnzen en heffingen zijn als kostenfactor veel belangrijker: die maken 1,29 gulden uit van de benzineprijs. De overheid incasseert uiteindelijk meer dan 75 procent van de benzineprijs. Boven op de accijnzen komen nog drie dubbeltjes BTW. De pomphouder verdient iets meer dan een dubbeltje per liter. De oliemaatschappij incasseert inclusief winst twee dubbeltjes per liter. De marktprijs van olie draagt uiteindelijk slechts twee dubbeltjes bij in de kosten van een liter benzine.

Vanaf morgen moet de automobilist voor een liter super met loodvervanger 2,44 gulden en voor super plus ongelood 2,38 gulden neertellen. De prijs voor diesel komt uit op 1,562 gulden per liter.

Tegen de oliemaatschappijen in Nederland loopt een onderzoek van het openbaar ministerie naar vermeende kartelafspraken. De vier grootste olieconcerns (Shell, Esso, BP en Texaco) hebben 90 procent van de pompstations langs de snelwegen in handen en zouden de prijzen kunstmatig hoog houden.

Volgens een onderzoek van Coopers & Lybrand verdienen pomphouders en oliemaatschappijen in Nederland aan een liter benzine vier keer zo veel als hun Britse collega's.

Hoewel in guldens de benzineprijs nog nooit zo hoog is geweest, is hij in koopkracht gemeten de afgelopen dertig jaar nauwelijks gestegen. Uitgedrukt in guldens van 1999 is de benzineprijs sinds 1970 ruwweg gelijk gebleven: schommelend tussen de 1,88 en 2,46 gulden. Het duurst was benzine in 1981. In guldens van 1999 kostte een liter super met lood –euro loodvrij bestond nog niet– toen 2,46 gulden, iets meer dan de prijs die vanaf morgen geldt. Bij de berekeningen is geen rekening gehouden met de behoorlijke stijging van de gemiddelde koopkracht de afgelopen dertig jaar.