Slobodan Milosevic
als vredestichter...

De reden is evident. De internationale bemiddelaars in de Kosovo-impasse keerden gisteren niet met lege handen uit Belgrado terug. De Joegoslavische president Slobodan Milosevic accepteerde ten langen leste de vredesvoorwaarden van de wereldgemeenschap. Haar onderhandelaars, de Finse president Ahtisaari en de Russische gezant voor de Balkan Tsjernomirdyn, bereikten een doorbraak.

Voor dit diplomatieke vergelijk dekte de politieke overlevenskunstenaar Milosevic zich natuurlijk naar het thuisfront in. Het machteloze Servische parlement mocht vooraf formeel zijn toestemming geven. En vanzelfsprekend blies ultranationalist en coalitiegenoot Seselj daarbij luidruchtig stoom af.

Wat bewoog Milosevic om uiteindelijk door de knieën te gaan? Of mogen we van dat laatste eigenlijk niet eens spreken? Welke haken en ogen zitten er, kortom, aan dit verse Kosovo-akkoord.

Om met het laatste te beginnen: kernprobleem is de commandostructuur van de internationale vredesmacht voor Kosovo? Daarover heerst sowieso onduidelijkheid. Van Russische zijde is al een dubbele commandostructuur onder VN-auspiciën gesuggereerd: Moskou naast de NAVO... Van dat idee zal Milosevic stellig veel meer gecharmeerd zijn dan de Atlantische alliantie.

Ondertussen is de aanvaarding van de stationering van zo'n vreemde troepenmacht zonder meer een concessie van de kant van de Servische alleenheerser. Idem zijn inwilliging van de internationale eis de eenheden van het Joegoslavische leger en de Servische politie uit Kosovo terug te trekken.

Geen geringe toezeggingen van Milosevic' kant. Zij wekken sterk de indruk van een capitulatie. Hebben de NAVO-luchtaanvallen diens wrede regime toch murw gebeukt? Of is hier meer sprake van een tijdelijk buigen om prompt weer overeind te veren?

Voor die laatste interpretatie spreken evenzeer enkele bepalingen van de gesloten overeenkomst inzake Kosovo. Over een onafhankelijk Kosovo –de droom van Milosevic' jarenlange tegenstanders én slachtoffers ter plaatse– wordt niet gerept. Integendeel, het concept van de deerlijk mislukte vredesconferentie van Rambouillet is pal overeind blijven staan: handhaving van de soevereiniteit en territoriale integriteit van de Federale Republiek Joegoslavië en de andere staten van de regio.

Daarenboven formuleert het vredesdocument klip en klaar de ontwapening van het Bevrijdingsleger van Kosova, het UCK. Of de mannen van 'premier' Thaci zich dat zonder slag of stoot zullen laten welgevallen, is evenzeer een open vraag. Hoe dit zij, Milosevic kan deze voorziene internationale neutralisering van de „Albanese terroristen” als een succes aan eigen volk verkopen.

De echte drijfveer voor Milosevic' plotselinge flexibiliteit is hoogstwaarschijnlijk simpelweg de consolidatie van eigen machtspositie. Per slot van rekening heeft het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag hem vorige week met vier andere Servische autoriteiten officieel in staat van beschuldiging gesteld. Welnu, de plechtige onderhandelingssessie van gisteren in Belgrado herinnert frappant aan de scène in Dayton. Met al het bloed dat aan Milosevic' handen kleeft, zit hij niet in de beklaagdenbank, maar treedt hij uiterlijk onbewogen op als medevredesstichter op de Balkan.

Die ongerijmde rolverdeling tempert begrijpelijk genoeg de westerse verwachtingen van Milosevic' berekende inkeer. Diens arsenaal van onverwachte obstructies van gemaakte afspraken is naar pijnljke internationale ervaring niet gauw uitgeput. Daarom wenst het NAVO-kamp eerst de bewijzen van Belgrado's goede wil te zien.

Intussen oogt de internationaal gegarandeerde terugkeer van de immense schare Kosovaarse vluchtelingen als een zeer verre droom. De oorlogsverwoestingen zijn enorm. Het gevaar van verraderlijke mijnen is acuut. Maar bovenal: welke Albanees heeft nog vertrouwen in bestuurlijke autonomie voor Kosovo onder de onbewogen blik van vervolger Slobodan Milosevic?

Kosovo blijft al met al een brandende Balkankwestie. Niet het minst vanwege de deprimerende politieke paradox van de herhaalde vredesstichting met een oorlogsmisdadiger.