Een berekende Milosevic

De onbetwiste heerser in Belgrado begrijpt heel wel militair totaal niet opgewassen te zijn tegen de NAVO-overmacht. Zo ver laat hij het dus niet komen. Externe oppositie tegen krachtige internationale interventie in het Kosovo-drama (voorop Rusland) en interne moeilijkheden bij het Atlantisch bondgenootschap gaven Milosevic ampel de tijd om voor het thuisfront de rug te rechten. En nu het echt menens dreigt te worden met NAVO-luchtaanvallen, poseert hij conform zijn eerdere optreden in de Bosnië-crisis als de pragmatische, wijze staatsman.

Milosevic' diplomatieke strategie, zeg gerust spel, lijkt verdacht veel op dat van Saddam Hoessein. Beide heren verstaan de kunst de westerse wereld keer op keer subtiel tot het uiterste te provoceren, tot op de rand van gewapende actie. Maar tot een heuse krachtmeting laten zij het wijselijk niet komen. Het effect is evident. Iedereen haalt opgelucht adem. Gelukkig geen oorlogstaferelen. Op het nippertje nog een compromis met de uitdager. Punt is wel, lost de laatste ook zijn beloften, concessies, daadwerkelijk in? Wat dat betreft is het voorbeeld van Saddam Hoessein een bijzonder veeg teken.

Mogen we Washington geloven, dan houdt het Witte Huis welbewust de druk op de ketel tegenover Milosevic. De NAVO is én blijft paraat. De Joegoslavische leidsman moet zijn goede wil de komende dagen metterdaad tonen, nakoming van resolutie 1199 van de Veiligheidsraad van de VN van 23 september. Die resolutie stipuleert onder andere: beëindiging van de militaire operaties van de Serviërs in Kosovo; terugtrekking van de troepen van Belgrado; terugkeer van de Albanese vluchtelingen naar hun oorspronkelijke woonplaatsen en onderhandelingen over de toekomstige staatsrechtelijke status van het Merelveld (Kosovo polje).

Na maanden van buitensporig geweld zal die pacificatie van slagveld Kosovo ongetwijfeld veel voeten in aarde hebben. Volgens afspraak zullen zo'n tweeduizend ongewapende (!) waarnemers van de Organisatie voor Vrede en Samenwerking in Europa (OVSE) daarop toezicht gaan uitoefenen. Deze essentiële controle zal slechts onder één voorwaarde het gewenste effect sorteren: Milosevic zal alleen meewerken aan een oplossing voor het duurzame Kosovo-conflict indien en zolang het zwaard van de NAVO boven zijn hoofd blijft zweven. Brengt het bondgenootschap die kracht niet op, dan zal Milosevic alsnog de winnaar heten, oordeelt een westers analist volkomen terecht.

Begrijpelijk genoeg is het Albanese kamp in Kosovo allesbehalve enthousiast over dit resultaat van de onvermoeibare pendeldiplomatie van Richard Holbrooke, Clintons speciale vredesmakelaar voor de rusteloze Balkan. In de optiek van de Kosovaren hebben Holbrookes bemiddelingspogingen geen „humanitaire ramp” voorkomen. Die heeft zich immers vanaf februari reeds voltrokken over hun hoofden. En passant gaat hun „beul” notabene vrijuit. Tenminste voorlopig, hopen zij vurig.

De afkeer onder de Albanezen van het Milosevic-regime is derhalve algemeen. Zowel de gematigden rond 'president' Rugova als de radicalen van het Bevrijdingsleger van Kosova (UCK) nemen met niets minder dan onafhankelijkheid genoegen. Logisch dat zij absoluut geen boodschap hebben aan Milosevic' huidige politieke toezeggingen van beperkt zelfbestuur alsmede verkiezingen in najaar 1999.

Naar het zich momenteel laat aanzien, presteert de 'brokkenmaker van de Balkan' het andermaal om het Westen op te schepen met de funeste gevolgen van zijn onverzadigbare machtszucht. Wie anders springt de zwaar geslagen burgerbevolking van Kosovo financieel en moreel bij? Wie anders moet de Albanezen tot een voor hen onverteerbaar politiek vergelijk met hun wrede onderdrukkers dwingen? Inderdaad, qua berekendheid kan Slobodan Milosevic zich redelijk meten met die andere kwelgeest, Saddam Hoessein.