Gewetensbezwaren

In de praktijk is er echter, als het gaat om de juridische consequenties, niet zo veel verschil tussen het geregistreerde partnerschap en een echt huwelijk. De registratie vindt ook plaats ten overstaan van ambtenaren van de burgerlijke stand.

In die kring staat gelukkig niet iedereen te juichen over deze verbreding van hun takenpakket. Een aantal ambtenaren van de burgerlijke stand heeft zelfs onoverkomelijke bezwaren tegen het registreren van dergelijke partnerschappen. Dit te meer omdat zo'n registratie qua procedure en entourage grote overeenkomst zal vertonen met een normale huwelijkssluiting.

Nu is het ongetwijfeld zo dat een ambtenaar wel vaker dingen moet doen waar hij het eigenlijk niet mee eens is. Zaken ook waar hij op principiële gronden bedenkingen tegen heeft. Dat geldt evenzo voor werknemers in de particuliere sector. Wie in dienstverband werkzaam is kan af en toe of zelfs regelmatig aan dingen moeten meewerken waarvan men tegelijkertijd moet zeggen: „Als het aan mij lag, gebeurde dat niet”.

De primaire verantwoordelijkheid daarvoor ligt bij hen die op dat terrein de fundamentele beleidsbeslissingen nemen. Daarmee kan degene die met de uitvoering belast is, zich echter niet aan alle aansprakelijkheid onttrekken. Hij of zij heeft in dat opzicht ook een persoonlijke verantwoordelijkheid.

Bij een zaak als het bijna-huwelijk van homo's is er voor ambtenaren van de burgerlijke stand zeker reden om nee te zeggen. Hier gaat het immers niet om een kleinigheid waarvan men eventueel kan zeggen dat het beter anders had gekund en dat zij niet de schoonheidsprijs verdient. Het betreft hier een schaamteloze imitatie van het huwelijk dat ons door God gegeven is als een unieke relatie tussen man en vrouw.

Vandaar dat een aantal ambtenaren van de burgerlijke stand (en dan gaat het met name om mensen die ook gewoon in ambtelijke dienst zijn) aan het gemeentebestuur heeft laten weten dat zij onoverkomelijke gewetensbezwaren hebben tegen het sluiten van partnerschapsregistraties. De RMU houdt zich uiteraard ook met deze materie bezig en heeft vorige maand alle gemeentebesturen hierover benaderd.

De reacties daarop zijn zeer uiteenlopend. Sommige gemeenten doen er niet moeilijk over en zijn bereid de gewetensbezwaarden officieel of in de praktijk vrijstelling te verlenen. In een enkele gemeente is het zelfs zo dat geen van de daar dienst doende ambtenaren van de burgerlijke stand bereid is om een 'homo-huwelijk' te sluiten. Dan heeft de gemeente zelf een probleem, omdat hier sprake is van een wettelijke verplichting.

Er zijn echter ook gemeenten (en niet alleen van het type-Amsterdam) waar men niets voelt voor een erkenning van gewetensbezwaren ten aanzien van het pseudo-huwelijk voor homo's. De wet biedt ook geen uitdrukkelijke vrijstellingsgrond. Wel heeft staatssecretaris Schmitz van Justitie aanbevolen de gewetensbezwaarde ambtenaren de nodige ruimte te bieden. Dat is ook het standpunt van de VNG, de overkoepelende organisatie van alle Nederlandse gemeenten.

Het is daarom van belang dat de betreffende ambtenaren in deze principiële zaak niet toegeven maar het, al dan niet met steun van de RMU, hogerop zoeken. Evenzeer is het noodzakelijk dat zij het met hun problemen ook Hogerop zoeken.