RD start met elektronische krant

Wat heb je eigenlijk aan een krant op een beeldscherm? Gezien het grote aantal kranten dat zijn informatie aanbiedt op Internet –wereldwijd al enkele duizenden– is er toch veel belangstelling voor. Vanaf aanstaande maandag is ook het Reformatorisch Dagblad in elektronische vorm verkrijgbaar. Niet alleen op Internet, maar desgewenst via een directe telefoonverbinding. De krant die anders is, komt nu ook anders.

'Nieuws'
Tussen 4 en 6 uur 's middags, dat is ongeveer het tijdstip waarop de papieren avondkrant door de brievenbus glijdt. Een paar uur later ligt het grootste deel ervan al bij het oud papier. Terecht, want nieuws is snel oud. In het beste geval was het 'nieuws' een uur of vijf, zes jong, maar misschien dateerde het al van de voorgaande dag.

„Een elektronische krant is sneller, actueler, biedt meer”, zegt R. A. Hertog, hoofd van de afdeling digitale media van het Reformatorisch Dagblad. Vanaf volgende week maandag gaat het RD zijn nieuws ook elektronisch verspreiden. „Wat om 12 uur gebeurt, is om 1 uur te lezen”.

Het elektronische RD lijkt op het eerste gezicht helemaal niet op zijn papieren broertje. Een ronddraaiende wereldbol, verhaaltjes van drie of vier regels en foto's van postzegelformaat. Schijn bedriegt echter, „want de digitale krant gaat op den duur zelfs meer informatie bieden dan de papieren krant”, zegt Hertog.

Het welkomstscherm van de “on line-editie” van het RD is verdeeld in vakken, “frames” in computertaal. De indeling, links op het scherm, lijkt op die van de 'ouderwetse' krant: voorpagina, kerkpagina, binnen- en buitenlands nieuws en economisch nieuws. Achter elk van de knoppen gaat een volledige pagina schuil; door op de knop te klikken met de muis verschijnt de desbetreffende pagina in het rechtervak op het scherm. Alle pagina's zijn opgebouwd uit samenvattingen van artikelen en kleine foto's. Aanklikken van de samenvatting met de muis brengt het volledige verhaal op het scherm. Hetzelfde geldt voor de minifoto's.

De digitale krant gebruikt dezelfde techniek die gebruikelijk is bij Internet-pagina's. Daar zit ook de extra informatie die Hertog bedoelt. Bij een papieren krant geldt: vol is vol, maar op de digitale pagina's is in principe onbeperkt ruimte. Waar redacteuren nu vaak een keuze moeten maken, is er in een elektronische krant zonodig plaats voor een complete serie foto's. Bovendien zijn die digitale foto's vaak in kleur, in tegenstelling tot de foto's in de gewone krant.

De vijf medewerkers van de digitale krant halen hun nieuws grotendeels van de diverse bureauredacties. Het elektronische RD is onderdeel van Reformatorisch Dagblad bv en is geen aparte 'poot' van de Erdee-holding, zoals bijvoorbeeld Terdege. De hoofdredactie van de papieren krant is ook eindverantwoordelijke voor de digitale versie.

Een ander voordeel is de actualiteit. Voorlopig zal de digitale krant maar eens per dag 'bezorgd' worden, maar in theorie kan de redactie een bericht elk moment van de dag aanpassen. „We plaatsen de krant nu om 1 uur 's middags op het net en die blijft er staan tot de volgende dag. Maar als er om 2 uur iets heel belangrijks gebeurt, kunnen we dat heel eenvoudig toevoegen”. Uitzondering vormt de zondag, want dan verstrekt ook het digitale RD geen nieuws.

E-mail
De elektronische krant verschijnt dagelijks op Internet (www.reformatorischdagblad.nl). Lezers in de Verenigde Staten kunnen een vers RD nemen bij hun ontbijt. „Daar zijn we dus een ochtendblad”, zegt Hertog, duidend op het tijdsverschil. Tegelijkertijd is het elektronische RD ook beschikbaar voor degenen die om principiële of praktische reden geen prijs stellen op een Internet-abonnement. Zij kunnen met een computermodem rechtstreeks bellen naar de computers van het RD en met gratis bijgeleverde software –het Internet-bladerprogramma Netscape Communicator 4.03– de pagina's bekijken. Om goed met de digitale krant te kunnen werken is een snel modem (bijvoorbeeld een 28k8-modem) gewenst.

Rechtstreekse bellers moeten een abonnement nemen à 5 gulden per maand. Daar komen uiteraard nog telefoonkosten bij voor de verbinding met Apeldoorn. Voor beide groepen gebruikers geldt dat ze alle foto's en teksten naar hun eigen computer kunnen halen. Langere artikelen kunnen ze dan lezen terwijl de telefoonverbinding al verbroken is, het zogenaamde off-line bekijken. Internet-lezers kunnen gratis terecht, maar die betalen ook kosten voor de telefoon en hun Internet-abonnement, meestal een paar tientjes per maand.

Abonnees kunnen niet alleen de digitale krant lezen, maar krijgen ook automatisch de mogelijkheid om e-mail te versturen en te ontvangen zonder dat ze zelf een Internet-abonnement hoeven af te sluiten. Computers van de afdeling digitale media van het RD handelen dan het postverkeer via Internet af.

De e-mail-service van het RD is uniek. Er zijn weliswaar buitenlandse kranten en nieuwsdiensten die een volledig Internet-abonnement aanbieden, maar dat is nooit de bedoeling van het RD geweest. De plannen van de Erdee-holding om „wat met nieuwe media te gaan doen” zijn al bijna twee jaar oud en zijn diverse keren bijgesteld. Reden daarvoor was onder andere de discussie die in de achterban gaande is over het gebruik van Internet.

Heel het volk
„Ik vind dat Internet in z'n totaliteit niet acceptabel is”, zegt ing. J. Koetsier, directeur van de Erdee-holding, duidend op de overvloed aan sport, spel en seks die op het wereldwijde computernetwerk te vinden is. Toch is hij ervan overtuigd dat het publiceren van een krant op Internet bij uitstek past binnen de doelstelling die de Stichting Reformatorische Publicatie, een van de bestuursorganen van de Erdee-holding, ruim 26 jaar geleden formuleerde.

Koetsier haalt de statuten uit zijn ladenkast. „De stichting stelt zich ten doel het uitgeven van nieuwsbladen en andere publicaties ter verspreiding van de reformatorische beginselen”, leest hij voor. „Daar past een krant op Internet ook bij. In 1971 was het ons doel de boodschap van Gods woord onder de aandacht van het volk te brengen, een krant te zijn voor heel het volk. Nu willen we datzelfde geluid ook op het computernetwerk van de toekomst laten horen”. Ook in het bestuur van de holding kwam deze mening naar voren: de techniek is veranderd, de boodschap en het doel zijn dat niet. Daarom is gekozen voor de dubbele aanpak: via Internet voor heel de wereld, en via een rechtstreekse telefoonverbinding voor degenen die geen Internet willen.

'Schoon'
De oorspronkelijke plannen om behalve een digitale krant ook een 'schoon' Internet aan te bieden, zijn naar de achtergrond geschoven. „We gaan eerst van start met de digitale krant en dan moeten we maar eens zien of er behoefte is aan meer. Als uit marktonderzoek blijkt dat er werkelijk behoefte aan is, dan komt er een 'schoon' Internet”.

Koetsier vertrouwt erop dat het elektronische RD in een behoefte voorziet. „Vanwege de principiële opstelling van onze gezindte mag je veronderstellen dat mensen die e-mail nodig hebben, maar er huiverig voor zijn om een Internet-abonnement te nemen, zich tot het RD wenden”. Een aantal weken geleden ging Het Net van PTT van start, een dienst die voor 5 gulden per maand een e-mail-voorziening biedt. Het Net is echter bepaald niet 'schoon': behalve tv-uitzendingen is er ook volop erotisch materiaal te zien. „Wie bezwaren tegen Internet heeft, kan ook niet terecht bij Het Net”, vindt Koetsier.

Archief
Koetsier en Hertog hebben diverse plannen voor de toekomst. „Op korte termijn willen we ook achtergrondpagina's –met artikelen over bijvoorbeeld wetenschap en techniek, gezondheid, informatica– elektronisch gaan verstrekken. Zulke pagina's blijven dan een week staan in plaats van een dag”, zegt Hertog. Hetzelfde geldt voor de pagina's met predikbeurten.

Een andere wens is het aanbieden van het uitgebreide archief dat op het kantoor van het Reformatorisch Dagblad te vinden is. Een heel groot deel daarvan is in achterliggende periode gedigitaliseerd en is nu eenvoudig te koppelen aan de krant. Lezers kunnen dan zelf artikelen uit oude kranten opzoeken en naar hun eigen pc halen. „Vooral in het onderwijs is daar belangstelling voor. Middelbare scholieren kunnen zo materiaal ophalen voor hun scriptie”, zegt Koetsier.

Hertog studeert nog op mogelijkheden om de krant meer multimediaal te maken. „Je ziet in andere digitale kranten dat ze niet alleen een verslag maken van een lezing maar ook delen ervan laten horen of zelfs zien. Technisch is dat bij ons ook mogelijk. Op dezelfde manier kan een elektronische recensie van een muziek-cd voortaan een stukje geluid van de cd bevatten”.

Een ander voorbeeld dat de meerwaarde van een elektronische krant aantoont, is het plan om een elektronisch prikbord te maken waarop allerlei bijeenkomsten, vergaderingen, concerten en kerkdiensten worden aangekondigd. „Een soort dynamische centrale agenda voor de hele gezindte”, zegt Koetsier, „zodat dubbelboekingen gemakkelijk te voorkomen zijn”.

Investering
Van veel Internet-kranten geldt dat ze moeite hebben om het hoofd boven water te houden. De benodigde investeringen zijn fors terwijl er geen of nauwelijks geld voor terugkomt. De enige inkomstenbronnen van betekenis zijn advertenties. Dat betaalt goed voor Internet-pagina's die druk bezocht worden –adverteren bij het favoriete zoekprogramma Yahoo kost 100.000 dollar per maand– maar niet bij beginnende kranten. Lopen die niet het risico zelfs 'papieren' abonnees te verliezen door hun digitale activiteiten?

Koetsier is daar niet bang voor, hij verwacht eerder het tegendeel. „Ik denk dat onze activiteiten op Internet juist kunnen bijdragen aan onze bekendheid”. Ook onder adverteerders uit de achterban leeft „volop interesse”, zegt hij. Voor hen is er hetzelfde voordeel als voor de krant: de ruimte is vrijwel onbeperkt. Zo kan uitgeverij Den Hertog zijn complete boekencatalogus koppelen aan een simpel knopje op een van de pagina's van de digitale krant. Het bestellen van boeken is ook eenvoudiger: geen bonnen meer uitscheuren maar een e-mail-formulier invullen.

Blijft de vraag of de gewone krant ooit zal verdwijnen. Verschillende deskundigen hebben dat in het verleden beweerd, maar vandaag de dag neemt niemand hen nog serieus. Waar moet je anders de aardappelschillen in weggooien?