Voorpagina13 september 2001

Morgen collectieve rouwdag

EU betuigt diepe
solidariteit met VS

Van onze buitenlandredactie
BRUSSEL – De Europese ministers van Buitenlandse Zaken hebben gisteren in Brussel de dag van morgen tot collectieve rouwdag uitgeroepen. Morgen om 12 uur 's middags zal in de hele EU drie minuten stilte in acht worden genomen. De EU zegde de VS ook steun toe bij de bestrijding van terrorisme en verklaarde dat de aanslagen in New York en Washington beschouwd moeten worden als een aanval op de gehele vrije en democratische wereld.

Nederland is bereid het Rampen Identificatie Team te sturen. Frankrijk kan op korte termijn 250 reddingswerkers sturen en later nog eens 250. België heeft al tien brandwondendeskundigen en andere specialisten gestuurd. Zweden biedt tachtig reddingswerkers aan. Ook Spanje en Ierland werken mee.

Rusland heeft voorgesteld een speciale zitting van de G-8 (de zeven grootste industrielanden plus Rusland) over terrorisme bijeen te roepen.

De Duitse bondskanselier Schröder sprak van een „oorlogsverklaring aan de beschaafde wereld.” Hij wil dat de EU-leiders snel bijeenkomen om de gevolgen van de aanslagen in de VS te bespreken.

Zweden besloot de bijeenkomst van centrum-linkse politieke leiders die het komende weekeinde in Stockholm zou worden gehouden uit te stellen. Onder de politici die naar de Zweedse hoofdstad zouden komen, waren de Britse premier Blair, de Nederlandse premier Kok en president Thabo Mbeki van Zuid-Afrika.

De beruchte Saudische balling en van terrorisme verdachte Osama bin Laden ontkende intussen verantwoordelijk te zijn voor de aanslagen. Hij zei erg blij te zijn met de aanvallen en dankte Allah de Almachtige op zijn knieën toen hij het nieuws vernam, zo meldden media woensdag in de Emiraten en Pakistan. De Taliban-regering in Afghanistan zei de uitlevering van Osama bin Laden te overwegen, als de VS met bewijzen tegen hem komt.

Volgens de Afghaanse oppositie zit de terroristische 'driehoek' van de Pakistaanse inlichtingendienst ISI, de Taliban en Osama Bin Laden achter de aanslagen in de Verenigde Staten. Dat zei een woordvoerder van de oppositie woensdag in Peking. Hij vertegenwoordigt de Afghaanse oppositie die tegen de Taliban vecht. De oppositionele regering wordt door de Verenigde Naties erkend als wettelijke regering van het land. Slechts drie landen, waaronder Pakistan, erkennen de Taliban als wettige regering.

De leider van de ruim duizend jaar oude Al–Azhar universiteit in Caïro de aanslagen als gruwelijke daden veroordeeld. De islam verwerpt dit soort daden, aldus Tantawi. Al–Azhar is het belangrijkste soenitische, theologische instituut voor kennis over de islam en de Arabische taal en daarmee een instelling met zeer grote autoriteit onder moslims.

De Organisatie van de Islamitische Conferentie, waarin 57 islamitische landen zijn vertegenwoordigd, heeft ook de aanslagen in de Verenigde Staten scherp veroordeeld. De secretaris-generaal van de OIC, Abdel Wahad Belkaziz, verklaarde dat het gaat om „wrede criminele daden die de menselijke waarden en die van monotheïstische religies uitbannen.”

Frankrijk reactiveerde gisteren zijn uit 1978 daterende antiterreurplan Vigipirate. Krachtens dat plan begonnen Parijse gemeentewerkers op grote schaal openbare vuilnisbakken weg te halen. Hetzelfde gebeurt op stations, in de metro en op de luchthavens, net als in de jaren '80 en '90, toen Frankrijk werd getroffen door een golf aanslagen van islamitische terroristen. Op vliegvelden, (metro)stations, in en om openbare gebouwen verschijnen weer met mitrailleurs bewapende militairen en politiemannen.

Opsporing
De EU-lidstaten willen alle mogelijke moeite doen te helpen bij het opsporen, berechten en straffen van de daders. Ze willen ook met de VS en andere landen samenwerken om het internationale terrorisme te bestrijden. Van Aartsen noemde met name Rusland. Begin oktober is er in Brussel een Europees-Russische top om dit onderwerp prominent met de Russische president Poetin aan te kaarten.

De EU-ministers zien verder een rol voor alle internationale organisaties, waaronder de Verenigde Naties. Volgens Van Aartsen biedt de jaarlijkse Algemene Vergadering van de VN, die over anderhalve week begint, het forum voor de Arabische landen om nog eens hun solidairiteit te betuigen met de Amerikanen.

Van het aanwijzen van schuldigen was geen sprake. „Dit is geen strijd tegen staten of religie, met een vijand zonder gezicht, maar wel een politiek programma.”

De EU heeft de VS verder alle hulp aangeboden bij het zoeken naar en redden van de slachtoffers van de aanslagen. De Unie zal intern ook de strijd tegen het terrorisme intensiveren, zei minister Michel van fungerend EU-voorzitter België na afloop van de bijeenkomst.

Michel onderstreepte dat het „grote drama” dat de VS heeft getroffen de EU in dezelfde mate raakt. „Wat er gebeurd is treft niet alleen de VS, maar allen die dezelfde waarden delen.”

De Amerikaanse ambassadeur bij de EU, Richard Morningstar, zei gisteren dat zijn land geroerd is door de blijken van medeleven uit Europa. „Het is goed om te weten dat als de nood het hoogst is, de VS en de EU zij aan zij staan.” Hij toonde zich ook blij met de aanbiedingen van EU-lidstaten om de VS te helpen in de nasleep van de ramp.