„Mensen krabden aan de liftdeuren”

Onduidelijk is hoeveel mensen zich uit en rondom de twee torens in veiligheid hebben kunnen brengen. Volgens burgermeester Giuliani waren er veel reddingswerkers in de gebouwen aanwezig toen deze instortten. Gesproken werd over mogelijk duizenden doden. Een ontgoochelde brandweerman: „Zelfs in weken kunnen we niet alle slachtoffers opgraven die hier onder de brokstukken liggen.”

Verscheidene ooggetuigen zeiden gezien te hebben hoe mensen heel hoog uit de gebouwen sprongen of werden gezogen. Een advocaat in een gebouw vlak bij de WTC zei na de eerste explosie onmiddellijk naar het raam te zijn gerend. „Er vloog puin alle kanten op. Enkele minuten later zag ik lichamen van de hogere verdiepingen vallen, van de 75e of 80e verdieping. Ze sprongen of werden eruit gezogen.”

Richard Cruz stapte uit de lift op de 91e verdieping van het World Trade Center toen de toren aan de overkant werd geramd door een vliegtuig. „Er brak hysterie uit, mensen gilden”, zegt de 32-jarige Cruz. „Ik hoorde een mevrouw zeggen: „Ga terug, ga terug, er is een explosie geweest!” Ik rook rook en ik zag een heleboel papier rondvliegen alsof het confetti was.”

Samen met collega's van het verzekeringskantoor waar hij sinds een maand werkt rende Cruz in paniek naar het trappenhuis. Op de 62e verdieping liep hij een kantoor in om naar buiten te kunnen kijken. „Het andere gebouw stond aan één kant in lichterlaaie. Mensen schreeuwden: „O God, ze springen, ze springen uit het raam.” Ik keek naar beneden en zag een hoop puin en ik zag bloedvlekken. Ik zag wat een gruwel het was en toen drong het tot me door dat ik moest maken dat ik wegkwam.”

Toen Cruz zich weer bij de stroom vluchtenden voegde, sloeg het tweede vliegtuig in. Dit keer was het zijn toren die werd geraakt.

„Het hele gebouw bewoog en ik werd heen en weer gezwaaid. Ik hoorde een gedempte knal en dacht dat het hele gebouw zou instorten. Mensen renden en klampten zich aan elkaar vast en werden helemaal gek.”

Toen hij eindelijk op de begane grond was, was de lucht helemaal donker door het stof en de rook. Tussen het puin zag Cruz een verbrand bovenlichaam. Toen hij zich omdraaide ving hij de blik van een collega op. Ze glimlachten wat bibberig naar elkaar en zij zei: „We hebben veel geluk gehad hé?”

Cruz kon alleen maar knikken.

Later zegt hij: „Het is nog altijd heel onwerkelijk. De realiteit is nog niet tot me doorgedrongen. Zelfs al is het World Trade Center ingestort en zijn al die mensen mogelijk dood. Ik heb zo'n geluk gehad. Ik heb zo'n geluk gehad.”

Lolita Jackson, werkzaam bij Morgan Stanley Beleggingsbeheer, vertelt dat zij toen het eerste vliegtuig insloeg met nog vijftien mensen zat te vergaderen op de 69e verdieping. „We zagen het vliegtuig niet op ons afkomen, maar we zagen vuur, rook en papieren, kantoorpaperassen, dus het was duidelijk dat er een gat in het gebouw was geslagen”, zegt de 34-jarige Jackson. „Toen we dat zagen, we zagen in feite vuur uit het gebouw schieten, wisten we dat we ons uit de voeten moesten maken.”

Jackson en haar collega's liepen naar de 58e verdieping, waar hen werd gezegd dat ze met de lift naar een foyer op de 43e verdieping moesten gaan. Daar bevonden ze zich toen het tweede vliegtuig het gebouw aan de overkant trof. „Het gebouw zwenkte waarschijnlijk ongeveer een halve meter”, zegt Jackson. „Ik dacht op dat moment dat het omver zou vallen. Dat was denk ik het moment dat ik het bangst was.”

Met de hulp van reddingswerkers bereikte Jackson, die er naar eigen zeggen ook bij was toen er in 1993 een aanslag werd gepleegd op het WTC, het trappenhuis en liep ze naar beneden. Ze zegt nooit te hebben gedacht dat ze nog eens zoiets zou meemaken. „Ik zei altijd tegen mijn vrienden dat ik al aan mijn 'rampentax' zat.”

De econome Carrie Kennedy wist kort nadat de eerste toren was getroffen vanaf de 36e verdieping veilig naar beneden te komen.

„Ik zat net m'n e-mail door te nemen toen het gebouw begon te schudden. Het lawaai volgde daarna pas”, zegt Kennedy, die zaterdag 29 hoopt te worden. Kennedy en een aantal van haar collega's bereikten via de noodtrappen de promenade die de twee torens op de begane grond met elkaar verbindt. „Het was donker, er stond ongeveer 5 centimeter water en de sprinklers sprongen aan. Mensen waren bedekt met een dikke laag roet”, vertelt ze. Toen ze buiten stond, zag ze toen ze zich omdraaide iemand naar beneden vallen uit de toren waaruit ze zojuist was ontsnapt.

Een medewerker van een internetbedrijf stond op straat vlak na de eerste ontploffing. Hij en honderden anderen keken naar boven naar het gapende gat waar het vliegtuig tegen het gebouw was gevlogen. De ene na de andere persoon viel naar buiten.

„Iedereen slaakte elke keer als er weer een naar buiten kwam een verschrikte kreet. Toen stortte het gebouw in en iedereen maakte dat hij weg kwam. Mensen begonnen als gekken te rennen. Ik holde en bleef steeds achterom kijken. Het was totale waanzin.”

Honderdduizenden mensen trokken te voet uit Zuid-Manhattan naar noordelijke delen van de stad. Burgemeester Giuliani had de mensen gevraagd daar te vertrekken om hulpdiensten het werk te vergemakkelijken. Ook uit andere bedrijven en winkels holden mensen de straat op. Veel bedrijven gaven hun personeel vrijaf.

Forty-Second Street stroomde vol met mensen die de reusachtige verwoesting in Zuid-Manhattan probeerden te bevatten. Veel mensen hadden ook geen idee hoe ze thuis moesten komen, omdat grote delen van de stad waren afgesloten en de twee stations werden gesloten om doden en gewonden op te vangen.

Al het treinverkeer in en uit de stad is voor onbepaalde tijd stilgelegd. Wel reden er nog bussen en ook de veerponten over de Hudson River naar New Jersey voeren nog. Ook het metroverkeer kwam na enige tijd weer op gang.

Krabben
Een ooggetuige zei gezien te hebben hoe het tweede vliegtuig insloeg in de tweede WTC-toren. Hij zat in het bedrijfsrestaurant op de 50e verdieping van een gebouw ertegenover, toen het gebeurde. „Er brak onmiddellijk totale paniek uit. Mensen stonden te krabben aan de liftdeuren, schreeuwend en hyperventilerend.”

De ziekenhuizen in de wijde omgeving waren binnen korte tijd overvol. Politie en brandweer hebben alle beschikbare mensen ingezet. Telefoonnetwerken en computerverbindingen in en rond New York begaven het. De autoriteiten hebben opgeroepen alleen in noodgevallen van de telefoon gebruik te maken.