Jeugdheld en meesterterrorist

De geheime diensten van de Verenigde Staten gruwen van hem, maar onder meer in Pakistan vinden T-shirts met zijn bebaarde beeltenis gretig aftrek, vooral onder jongeren. De steenrijke Bin Laden is de meest gezochte terrorist ter wereld. Washington heeft 5 miljoen dollar over voor de gouden tip waarmee de miljardair gepakt kan worden.

Tijdens de Afghaanse strijd tegen het Sovjetleger dat in 1979 was binnengevallen, was het niet ongebruikelijk om rijke Saudiërs tegen het lijf te lopen in Afghaanse vluchtelingenkampen. Ze arriveerden daar met koffers vol dollars, die ze uitdeelden aan oorlogsweduwen en gewonde veteranen. Maar Osama bin Laden was van een andere categorie. Ook hij was een schatrijke Saudiër, zoon van een bouwmagnaat. Hij kwam echter niet naar Afghanistan om islamitische liefdadigheid te bedrijven, maar om te vechten.

Hij ging de bergen in en stond de Afghanen bij in hun strijd. Hij verwierf faam door zijn moed en vastberadenheid. Hij gebruikte zijn miljoenen om bulldozers te kopen om wegen voor de guerrillastrijders in het ruige gebergte aan te leggen. Ook bracht hij –volgens zijn eigen telling– duizenden Egyptenaren, Libanezen, Turken en anderen naar Afghanistan om zij aan zij met hun Afghaanse moslimbroeders te vechten tegen de communistische ideologie.

Financiële steun
Geboren uit Jemenitische ouders in Saudi-Arabië, verliet Bin Laden zijn geboorteland om in Afghanistan te vechten, een opstand die financieel werd ondersteund door Saudi-Arabië, Pakistan en de VS. Bin Laden kreeg destijds uitgerekend van de Amerikaanse CIA een training.

De steenrijke en zeer strijdbare Bin Laden richtte in Afghanistan de Maktab al-Khidimat (MAK) op. Deze organisatie rekruteerde strijders en wapentuig uit de hele wereld om de Afghaanse opstand tegen de Russen te kunnen volhouden. Naar verluidt schoten duizenden Egyptenaren, Libanezen, Turken en anderen Osama en de Afghaanse moslimbroeders te hulp.

Volgens terrorisme-experts is Bin Laden na de aftocht van de Russen uit Afghanistan zijn miljoenen gaan gebruiken voor het bekostigen van aanslagen op de Verenigde Staten. Meteen na de aanslagen in New York en Washington werd dan ook gespeculeerd dat de man, die in de jaren '90 onderdak vond bij het Afghaanse Taliban-regime vond, achter de massamoorden zou kunnen zitten.

Hij heeft zijn sporen als anti-Amerikaanse terrorist reeds verdiend: in juli werden vier aanhangers van Bin Laden in New York schuldig bevonden aan betrokkenheid bij bomaanslagen op de Amerikaanse ambassades in Kenia en Tanzania, waarbij in 1998 224 doden en duizenden gewonden vielen.

De Verenigde Naties reageerden op de aanslagen met een raketaanval op bases van waaruit Bin Laden actief zou zijn en hebben zware sancties afgekondigd tegen Afghanistan om de Taliban te dwingen hem uit te leveren. Washington verdenkt Bin Laden ervan een wereldwijd netwerk van terroristen te leiden. De VN-Veiligheidsraad besloot in juli 2001 waarnemers te sturen om toezicht te houden op de naleving van de sancties.

Veteranen van het pan-islamitische leger dat hij opzette om de Afghanen te steunen in hun strijd tegen de Sovjet-Unie zijn trouw gebleven aan hun leider, de man die door sommigen als held wordt beschouwd, maar die door het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken wordt omschreven als „een van de belangrijkste ondersteuners van islamitische extremistische activiteiten van de wereld.”

Ongelovig
In de jaren tachtig bevonden Bin Laden en de VS zich aan dezelfde kant van het politieke spectrum: allebei waren ze tegenstanders van de Sovjet-Unie. Maar Bin Laden maakte er geen geheim van dat het machtige, ongelovige Washington voor hem net zozeer een vijand was als Moskou. Zijn eerste prioriteit was echter Moskou.

De weinige buitenstaanders die Bin Laden hebben ontmoet noemen hem bescheiden, bijna verlegen. Hij geeft bijna nooit interviews. Hij heeft zich echter wel laten fotograferen: een lange, in een mantel gehulde man met een lang, smal gezicht, dat nog langer lijkt door zijn grijze baard. Kleine oogjes, strakke blik onder een witte tulband. Vermoedelijk is hij tegen de vijftig jaar en heeft hij zeker drie echtgenotes.

Hij verblijft ergens in Afghanistan en communiceert met de buitenwereld door middel van een reeks fatwa's, religieuze edicten, die hij per fax de wereld in stuurt. In deze teksten spuwt hij zijn gal over de Verenigde Staten. De Amerikaanse soldaten die de olierijkdommen in zijn vaderland, Saudi-Arabië, beschermen, plegen heiligschennis door hun aanwezigheid op islamitische heilige plaatsen. De machtige VS hebben Arabische landen verzwakt. En de VS zijn bevriend met Israël.

„Met de hulp van God roepen we elke moslim die in God gelooft en die beloond wil worden ertoe op te gehoorzamen aan het bevel van God om de Amerikanen te doden en hun geld te stelen, waar en wanneer dat maar te vinden is”, stond in een fax van februari.

Zware aanslag
Nadat in mei vier van zijn aanhangers in New York werden veroordeeld wegens samenzwering, waarschuwden de VS alle Amerikanen in het buitenland extra voorzichtig te zijn. In juni meldde een Amerikaanse tv-journalist, die zei Bin Laden te hebben gesproken, dat er binnenkort „een zware aanslag” zou volgen tegen Amerikaanse en Israëlische doelen.