Nederland reageert geschokt
op terreuraanslagen in VS

RIJSWIJK – Nederland heeft geschokt gereageerd op de aanslagen in de Verenigde Staten. Premier Kok en koningin Beatrix hebben er in een telegram aan president Bush hun afschuw over uitgesproken. Nederland heeft tal van extra veiligheidsmaatregelen getroffen. Het is nog onbekend of er Nederlanders zijn onder de vele doden en gewonden die er zijn gevallen.

„Namens de ministerraad wil ik mijn gevoelens van innige deelneming betuigen aan de Amerikaanse regering en het Amerikaanse volk”, aldus Kok in het telegram. Minister Van Aartsen van Buitenlandse Zaken stuurde condoleances naar zijn ambtsgenoot Powell.

Ook de bisschoppen van de Rooms-Katholieke Kerk reageerden geschokt. Zij onderbraken hun vergadering in Haarlem en trokken zich terug voor gebed. De Conferentie van Europese Kerken, waarbij de meeste niet-katholieke kerken zijn aangesloten, heeft haar „ontzetting en verslagenheid” overgebracht aan de Amerikaanse Raad van Kerken.

Premier Kok en vice-premier Borst overlegden dinsdagavond met de ministers van Buitenlandse Zaken, Justitie, Defensie en Verkeer en Waterstaat over wat de komende dagen moet gebeuren naar aanleiding van de gebeurtenissen. De Nederlandse diplomatieke posten in de Verenigde Staten blijven open. Minister De Vries (Binnenlandse Zaken) zei dinsdag geen aanleiding te zien om civiele doelen in Nederland meer beveiliging te geven.

Woensdag om 13.00 uur legt Kok een verklaring af in de Tweede Kamer over de aanslagen. Tot die tijd blijft de plenaire vergadering van de Kamer geschorst. Fractievoorzitters van alle partijen reageerden geschokt. CDA-fractievoorzitter De Hoop Scheffer sprak van „pure horror.” VVD-collega Dijkstal noemde de aanslagen „terrorisme van een ongekende omvang.” Melkert (PvdA) zei dat de wereldvrede door deze acties in gevaar is.

Verder sprak iedereen de hoop uit dat de VS „met verstand” zullen reageren. „We moeten de democratie proberen te handhaven, ook als anderen de meest extreem mogelijke wapens gebruiken”, zei premier Kok dinsdagavond.

De kennismakingsbezoeken van kroonprins Willem-Alexander en zijn verloofde Màxima aan Drenthe (woensdag) en Groningen (donderdag) zijn tot nader order uitgesteld. Over de rest van het kennismakingsprogramma en werkbezoeken van andere leden van het koninklijk huis is nog niets te zeggen. Over bezoeken van koningin Beatrix aan Almere en Enschede deze week valt mogelijk woensdag een beslissing.

Over eventuele Nederlandse slachtoffers is nog niets bekend. De Nederlandse consul-generaal in New York B. Hiensch zoekt met vijf medewerkers uit of er Nederlanders zijn getroffen. Hij hoopt zo snel mogelijk te beschikken over passagierslijsten van de vliegtuigen.

Op Schiphol zijn duizenden reizigers gestrand omdat alle vluchten naar de Verenigde Staten zijn afgelast. Ongeveer 1500 Nederlanders zijn naar huis gestuurd. Voor 3500 buitenlandse reizigers moet onderdak worden gevonden. De KLM moest zeven vluchten terughalen die onderweg waren naar de VS. Vijf geplande vluchten zijn aan de grond gebleven. In totaal konden dertig vluchten met bestemming Verenigde Staten niet vertrekken.

Het Rampen Identificatie Team (RIT) heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken zijn diensten aangeboden. Als het verzoek wordt gedaan, kan het RIT in twee dagen ter plaatse zijn om te helpen bij het bergen en identificeren van slachtoffers.

Het Calamiteitenfonds kijkt pas naar een eventueel negatief reisadvies voor de Verenigde Staten als het land weer bereikbaar is voor toeristen. Reizen die niet kunnen doorgaan, kunnen kosteloos worden geannuleerd.

Nederland 1 en 2 en RTL5 zijn ingericht als calamiteitenzender. Nederland 1 en 2 zijn tot woensdagmiddag 14.00 uur in de lucht met berichtgeving over de ramp. Het is voor het eerst in de geschiedenis dat twee Nederlandse omroepen zo lange tijd continu nieuws brengen over een nieuwsitem.